Đã thành lệ, ngày Mùng 7 tháng Giêng hàng năm, phường Quảng Long, thị xã Ba Đồn (Quảng Bình) lại tổ chức “Lễ hội Khai hạ”. Đây là một lễ hội có truyền thống từ lâu đời, tồn tại qua hàng trăm năm, thể hiện tín ngưỡng cầu may dịp đầu Xuân năm mới, cầu cho Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu…
Hội vật nhằm giao lưu văn hóa, thể thao, tinh thần thượng võ, thể hiện tình đoàn kết cộng đồng và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân làng.
Lễ hội Khai hạ phường Quảng Long gồm có cả phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức long trọng tại di tích lịch sử cấp Quốc gia Đình làng Tượng Sơn. Sau phần nghi lễ tại đình, phần hội được tổ chức buổi chiều với hội cướp cù và hội vật truyền thống, nổi tiếng khắp vùng bắc Sông Gianh và đã được truyền tụng trong dân gian qua câu ví, rằng: “Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày mùng 7 về coi cướp cù”.
Hội cướp cù được diễn ra vào lúc 13h00 tại một bãi đất rộng ở trong làng, thu hút nhiều thanh niên trai tráng tranh nhau cướp cù.
Hội cướp cù được diễn ra vào lúc 13h00 tại một bãi đất rộng ở trong làng, sân cướp cù có chiều dài khoảng 200 mét và rộng 150 mét, được chia cho 2 đội. Phía cuối sân mỗi đội, dựng 2 cây tre cao khoảng 7 mét, có gắn cờ Tổ quốc cùng chiếc rọ tre nhỏ làm mục tiêu ném cù lên. Trò chơi không quy định số người tham gia, thông thường có khoảng 150 – 200 trai tráng tranh nhau cướp cù. Khi vị bô lão cầm quả cù bước ra giữa sân phát lệnh tung cù thì phần hội được bắt đầu, tiếng chiêng, tiếng trống vang dội, trai tráng hai bên dùng sự nhanh nhẹn, khéo léo để tranh nhau quả cù để ném vào rọ của đối phương. Đội nào ném cù vào rọ đối phương trước sẽ là đội giành chiến thắng.
Theo quan niệm của người dân nơi đây, ai cướp được cù và tung được cù vào rọ là năm mới cả đội gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt.
Mặc dù thời tiết nắng đầu xuân oi bức nhưng hội lễ hội đã thu hút sự hàng nghìn người dân địa phương và các vùng lân cận trong thị xã Ba Đồn đến xem và cổ vũ. Theo quan niệm của người dân nơi đây, ai cướp được cù và tung được cù vào rọ là năm mới cả đội gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt. Sau khi kết thúc hội cướp cù trong tiếng reo hò náo nhiệt của người cổ vũ, hội đấu vật được tổ chức tại sới vật ngay cạnh sân cướp cù để các đô vật từ mọi nơi đến đây thử sức.
Lễ hội thêm sôi nổi khi có cả đô vật nữ “nghênh chiến”
Hội vật được tổ chức không quan trọng thắng, thua của người chơi mà chỉ là sự giao lưu văn hóa, thể thao, tinh thần thượng võ, thể hiện tình đoàn kết cộng đồng và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân làng. Với tinh thần cầu may mắn, thắng lợi đầu năm mới, các đô vật khi lên sới đều thi đấu hết mình, thể hiện tinh thần thượng võ, ý chí vững vàng, làm cho người dân và du khách mãn nhãn trong từng thế võ, miếng vật… Trao đổi với phóng viên Văn hiến Việt Nam, ông Ngô Văn Sáu – Chủ tịch UBND phường Quảng Long cho biết: “Ngày nay, “Lễ hội Khai hạ” đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu dịp đầu năm mới. Lễ hội nhằm duy trì và phát triển các nét đẹp văn hoá truyền thống của địa phương, tạo cho bà con nhân dân tinh thần phấn khởi, cầu mong cho nhân dân sức khỏe, bình an, mùa màng bội thu, con cháu học hành thành đạt, góp phần đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng quê hương giàu đẹp, văn minh“. Ông Sáu cho biết thêm: “Thông qua hội vật này, phường Quảng Long sẽ tuyển chọn các đô vật xuất sắc để tham gia Hội vật truyền thống của thị xã được tổ chức vào ngày 10 tháng Giêng hàng năm“.
Minh Tâm (Pv Văn hiến Tại Quảng Bình)
