Trong hội thảo “Xuân trình, nhà viết kịch nhà lãnh đạo sân khấu tiên phong của sự nghiệp đổi mới” cuối năm 2019, không ít người đã dự báo một sự trở lại của kịch Xuân Trình trong đời sống sân khấu hôm nay. Trong Liên hoan sân khấu thủ đô 2020, điều đó đã bước đầu trở thành hiện thực khi hai kịch bản “Bạch đàn liễu”, “Đợi đến mùa xuân” của ông đã làm nên hai vở diễn vào hàng xuất sắc nhất Liên hoan.
Không phải ngẫu nhiên mà đêm diễn “Đợi đến mùa xuân” tại Nhà hát Tuổi trẻ đã không còn một chỗ trống và hơn 700 người xem đã nhiều lần vỗ tay tán thưởng rồi cuối cùng tất cả đã đứng lên vỗ tay kéo dài chúc mừng Thu Quỳnh và các nghệ sĩ khác.
“Đợi đến mùa xuân” sinh thời Xuân Trình là kịch bản được nhiều đơn vị sân khấu dàn dựng nhất. Gần như cùng một lúc trong hai năm 1986, 1987 đã có 7 đơn vị hai miền Bắc Nam đưa lên sàn diễn và đều tạo nên các cơn sốt khán giả khi đó.
Bây giờ sau gần 35 năm, đọc lại kịch bản này, hẳn ai cũng phải ngạc nhiên tưởng như nó mới được viết ra bởi việc cái ác, cái giả, đồng tiền xâm nhập và lộng hành trong môi trường giáo dục, biến không ít giáo viên thành con buôn, học sinh thành du đãng mà Xuân Trình phản ánh 35 năm trước vẫn đang là hiện thực nhức nhối đang diễn ra. Tuy vậy, trên nền cái xấu đang thắng thế trong nhà trường, “Đợi đến mùa xuân” hay bởi có một cô giáo Nhung kiên cường chịu đựng mọi oan trái vùi dập, không chấp nhận đầu hàng trước cường quyền, tiền bạc giữ vững phẩm chất một người thầy chân chính. Vở kịch kết thúc lúc cô giáo Nhung bị Thanh tra bộ mời lên nhưng cô chiếm được sự tin yêu tuyệt đối của học trò, đem đến niềm tin cho người xem. Đây là cái mà theo tác giả nếu để mất con người sẽ không thể tồn tại.
Vở diễn của Nhà hát Tuổi trẻ đêm 2/10 do Nguyễn Anh Vũ biên tập và Đào Duy Anh đạo diễn đã rất trung thành với kịch bản gốc của Xuân Trình và thông điệp của ông về cái hạt tốt đẹp được gieo có thể chưa nảy mầm trong mùa đông giá lạnh nhưng khi mùa xuân ấm áp đến tất sẽ đâm chồi, đã được đưa đến khá trọn vẹn với người xem hôm nay và được tiếp nhận rất hào hứng.
Rất đáng khen đạo diễn trẻ Đào Duy Anh đã dám chọn kịch bản hay nhất của Xuân Trình làm vở tốt nghiệp và tập thể Nhà hát Tuổi trẻ đã rất ủng hộ để biến vở tốt nghiệp của anh thành tiết mục chính thức của Nhà hát tham gia Liên hoan sân khấu thủ đô 2020. Thu Quỳnh, Thanh Dương, Chi Huy, Trung Kiên, Lệ Quyên và các nghệ sĩ tài năng khác đã đảm nhận xuất sắc các vai diễn tạo nên một “Đợi đến mùa xuân” 2020 rất trẻ trung, hấp dẫn mà đầy thao thức, dằn vặt…
Tin rằng, Nhà hát Tuổi trẻ, nơi tạo nên đời sống mới cho các vở kịch Lưu Quang Vũ, sẽ tiếp tục làm sống lại kịch Xuân Trình. những “Thời tiết ngày mai”, “Nửa ngày về chiều”, “Quê hương Việt Nam”…
Nguyễn Thế Khoa
