“Sự phán quyết cuối cùng” là chủ đề phổ biến trong hội họa cổ điển phương Tây, hầu hết các nhà thờ Thiên Chúa đều có bức bích họa vẽ về chủ đề này, trong đó nổi bật nhất là bức danh họa của Michelangelo.
Bức họa trên tường có tên “Sự phán quyết cuối cùng” khắc họa hình ảnh Chúa Jesus đứng trên mây nổi bật ở chính giữa. Với thần thái siêu phàm, Ngài giơ cánh tay phải lên cao chủ trì phiên xét xử để đưa ra phán quyết, dẫn dắt người thiện lên Thiên đàng. Lòng bàn tay trái của Ngài ấn mạnh xuống để ngăn chặn tà ác, chỉ định những kẻ phạm tội bị đày xuống địa ngục, kẻ bất lương sẽ gặp ác báo.
Cánh tay phải của Ngài dường như chỉ cần vẫy nhẹ là trong chớp mắt sẽ đưa ra các phán quyết cuối cùng cho thế gian, và mọi thứ sẽ được giải quyết. Trong bố cục tuyệt vời này, lòng từ bi và sự uy nghi cùng tồn tại, từ đó nhìn thấy sự vĩ đại của Thiên Chúa, giúp thế nhân hiểu được hậu quả của thiện và ác.
Đức mẹ Maria đứng bên cạnh Chúa nhìn xuống nhân gian bằng lòng thương xót, và Thánh Anna cùng mười hai môn đệ và các Thánh tử vì đạo đứng quanh Chúa Jesus. Ở phía dưới bên phải của Chúa, tông đồ Bartholomew cầm trên tay miếng da bị lột trong cuộc tử vì đạo của mình. Hình vẽ trên miếng da người chính là dung mạo của Michelangelo. Sinh thời, tông đồ Bartholomew phải chịu đựng rất nhiều đau khổ, và ngay cả khi bị lột da sống, ông vẫn giữ vững niềm tin của mình và cuối cùng trở về với Thiên đàng. Michelangelo đã sử dụng dung mạo của bản thân để vẽ lên miếng da người bị lột trong lúc Thánh Bartholomew tử vì đạo. Điều ấy cũng cho thấy quyết tâm của Michelangelo khi đi theo các tông đồ, một sự mong mỏi to lớn, vô tận và khát khao được chuộc tội.
Bởi nhân loại được Thiên Chúa tạo ra theo cách riêng của Ngài, do đó mỗi hành động tốt và xấu của con người đều luôn chịu sự giám sát của Chúa. Thiên Chúa sẽ phán xét mọi thứ theo chính nghĩa vào ngày Đại thẩm phán cuối cùng. Con người chịu đựng mọi đau khổ, tội lỗi ở trần gian là để gột rửa bụi trần, đây là cách duy nhất giúp con người thoát khỏi nghiệp tội và làm sạch tâm hồn trước khi đến gặp Đấng tối cao. Trong cuộc phán xét cuối cùng, những người có tâm hồn trong sáng và trái tim chính nghĩa sẽ sống đời đời bất tử và nhận được niềm vinh quang trọn vẹn từ Chúa, còn những kẻ không tin vào Chúa, bất lương, bất thiện, thường hay làm điều ác sẽ phải chịu đau khổ hoặc bị trừng phạt mãi mãi.
Thiên thần với chiếc sừng dài trong bức tranh yêu cầu mọi người đều phải chịu phán xét. Michelangelo cũng cho thấy phản ứng cảm xúc và thái độ của những người bị xét xử trong Đại thẩm phán. Trong số đó, khuôn mặt sợ hãi và hoảng loạn của những linh hồn có tội cho thấy nỗi tuyệt vọng và đau đớn khi biết mình bị đày xuống địa ngục.
Một người bạn của họa sĩ là Vasari kể lại: Khi Michelangelo đang vẽ bức bích họa “Sự phán quyết cuối cùng”, Giáo hoàng Paul III và viên sĩ quan Cecina đến thăm và thấy bức tranh vẫn còn đang dang dở. Đức Giáo hoàng khi đó đã hỏi ý kiến Cecina, Cecina nói rằng bức tranh khỏa thân “không thể được đặt trong đại lễ đường trang trọng, không thể được đặt trong nhà thờ, chỉ phù hợp để trong nhà tắm công cộng và khách sạn”. Michelangelo vô cùng tức giận, ông đã vẽ mặt quan tòa Minos giống mặt Cecina và thân người bị con mãng xà quấn chặt. Cecina cầu xin cả Giáo hoàng và Michelangelo nhưng rốt cuộc vẫn không thay đổi được việc này…
Không lâu sau khi Michelangelo qua đời, Giáo hoàng đã yêu cầu vẽ quần áo hoặc vải che lên những nhân vật khỏa thân. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian từ năm 1980 đến 1992, khi tu sửa những bức bích họa bị ẩm ở Nhà nguyện Sistine, phần quần áo vẽ thêm ấy đã bị xóa sạch, sau đó bức tranh tường được khôi phục vào năm 1993 dưới sự giám sát của Bảo tàng Vatican.
Trong văn hóa truyền thống, cuộc phán quyết giữa thiện và ác nhắc nhở chúng ta rằng: lựa chọn thiện hay ác của con người sẽ quyết định vận mệnh cuối cùng của cuộc đời họ. Chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật cổ điển giúp ta gột rửa tâm hồn và hướng thiện. “Sự phán quyết cuối cùng” của Michelangelo đã được gìn giữ cho đến ngày nay, khán giả đến xem đều không ngớt lời khen ngợi, không chỉ vì kỹ năng vẽ tuyệt vời của người họa sĩ, mà còn vì nội hàm mang ý nghĩa sâu sắc của bức tranh.
Có nhiều lời tiên tri trong lịch sử Đông phương cũng như Tây phương đều đề cập đến thời điểm thẩm phán cuối cùng, khi đó thiện và ác phân minh, trời và đất được đổi mới. Người phương Tây đang chờ đợi Đấng Cứu Thế đến cứu độ, và người phương Đông cũng mong chờ Đức Phật Di Lặc trong tương lai (vị Chuyển luân Thánh Vương) hạ thế. Có thể thấy rằng, khi các vị Thần tới thế gian, cái ác sẽ bị trừng phạt, cái thiện sẽ được đề cao, điều này sẽ vượt trên mọi phán quyết của các nền văn hóa và tôn giáo. Làm người thì điều trân quý nhất là biết tự ý thức bản thân, làm điều tốt, tránh điều ác, mở đường cho tương lai.
Theo Khâu Thực, Epochtimes
