Đêm 1 rạng sáng 2/2 tức rạng sáng ngày 12 tháng Giêng năm Quý Mão, đúng thời khắc giao thời, hai lễ vật nõ và nường (vật tượng trưng cho sinh thực khí nam nữ) mang ra chọi vào nhau 3 lần cầu mong cho nòi giống sinh sôi là nghi thức độc nhất vô nhị ở lễ hội “Linh tinh tình phộc” ở tỉnh Phú Thọ.
Sau 3 năm liên tiếp từ 2020 và 2022 ảnh hưởng của dịch Covid-19, phần hội của lễ hội Linh tinh tình phộc không được thực hiện, mà chỉ làm phần lễ.
Đến năm nay 2023, được sự đồng ý của các cấp chính quyền địa phương và các bô lão trong làng, lễ hội “Linh tinh tình phộc” sẽ được tổ chức đầy đủ với cả phần lễ và phần hội. Lễ hội được tổ chức vào ngày 1-2/2/2023 (tức 11-12 tháng Giêng).
Phần hội ngày 11 tháng Giêng bao gồm các trò chơi như: bóng chuyền, cầu lông, cờ người và trò diễn “Tứ dân chi nghiệp” hay còn gọi là “bách nghệ khôi hài” – một màn kịch dân gian vui nhộn về bốn nghề chính trong đời sống là sĩ, nông, công, thương.
Đến tối ngày 1/2 rạng sáng ngày 2/2, hàng nghìn người dân quanh vùng và khách thập phương đã về xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ để tận mắt chứng kiến lễ hội Trò Trám hay còn gọi là “Linh tinh tình phộc” diễn ra vào lúc nửa đêm (tức đêm 11 rạng sáng ngày 12 tháng Giêng âm lịch).
Trước đó, ngay từ tối đã diễn ra nhiều chương trình khắc họa bốn nghề chính trong đời sống (sỹ, nông, công, thương). Lãnh đạo địa phương và người dân cũng đổ về miếu thờ thắp hương cầu may.
Đúng 12h đêm, ông Chử Đức Bách (71 tuổi) chủ từ miếu Trò làm lễ tế, bắt đầu buổi “lễ Mật”. Trước tiên là tung đồng tiền xu để cầu xin thần thánh. Đây cũng là lúc, linh vật được đưa ra ra từ nơi cất giấu linh thiêng trong ngôi miếu. Linh vật được chủ từ đưa xuống trong một chiếc hòm được đóng cẩn thận. Người Tứ Xã quan niệm, khi các thần linh chứng giám thì lúc đó linh vật mới thiêng, chiếc hộp lúc này sẽ được đưa ra.
Thời điểm giao thời được cho là giờ lành, là thời điểm giao hòa giữa trời và đất. Chủ từ cất tiếng ca kêu gọi đôi nam nữ ra ngoài. Năm nay vợ chồng anh Chử Đức Chiến (SN 1978) và chị Bùi Thị Thanh Huyền (SN 1990) được người dân trong làng tín nhiệm giao nhiệm vụ thực hiện nghi thức Linh tinh tình phộc. Linh vật được trao cho anh Chiến và chị Huyền – là cặp vợ chồng có gia đình hòa thuận, nếp sống lành mạnh.
“Nõ” và “Nường”, tượng trưng cho giới tính của nam và nữ, là linh vật chính của lễ hội, được làm bằng gỗ mít, sơn màu đỏ, là vật để tế và cầu cho nòi giống sinh sôi. Nghi lễ này chỉ thực hiện duy nhất một năm một lần vào lúc 0h hôm nay.
Khi chủ tế yêu cầu tắt đèn, hô lên cũng là lúc hai linh vật giao kết và ước vọng cho mùa màng bội thu. Theo tuần tự của mỗi lần hô, anh Chiến, chị Huyền vừa múa miệng vừa hát “Bên kia có nứng cùng chăng/ Bên này lủng lẳng như giằng cối xay”.
Hát xong người vợ lại cầm nường lên, anh chồng cầm nõ “phộc” vào. Tổng cộng ba lần như thế trong đêm tối, chủ tế nghe cạch đủ ba tiếng thì cho mở đèn trở lại, phút ấy gọi là phút thiêng. Xong xuôi mọi người đạp chiêng trống để mừng và kính cáo với thần linh, thiên địa biết “lễ Mật” đã thành công trong tiếng vỗ tay của dân làng.
Sau lễ Mật, sáng ngày 12 tháng Giêng là lễ “Rước lúa thần” cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi. Những bông lúa thu hoạch từ vụ trước thờ trong miếu được lấy ra và rước đến đền Xa Lộc thờ vị tướng Phùng Lân Hổ thời Trần, rồi tiếp tục được rước xung quanh làng.
Trong khi rước lúa trên đường làng, các trò diễn vẫn tiếp tục thực hiện tại miếu Trò để tạo không khí lễ hội. Lễ cúng thập bái thực hiện cuối cùng tại miếu Trò để kết thúc lễ hội.
Ông Chiến và vợ có mặt trong miếu, chuẩn bị thực hiện nghi thức phồn thực
Đồng Khánh/VHVN
