Chúng ta đang sống trong một thế giới đổi thay và biến động. Đó là một thế giới bị chia rẽ và xa cách bởi các mâu thuẫn, xung đột với các cuộc chiến tranh tàn khốc đang diễn ra. Đó là một thế giới nơi mà các nền văn hóa đang không tìm được tiếng nói chung và dần trở nên cách biệt. Đó là một thế giới với những cuộc khủng hoảng sâu rộng về niềm tin trên hầu hết các phương diện. Đó là một thế giới với sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật và công nghệ với những phát minh của AI và nhiều thế hệ người máy tiên tiến. Tuy nhiên, AI và người máy không những không hàn gắn được những tổn thương trong trái tim con người mà hơn thế, có thể còn làm con người ngày càng trở nên xa cách nhau và cô đơn hơn bao giờ hết. Công nghệ vũ trụ và nhiều khoa học tiên phong khác có thể sẽ đưa con người tìm đến tham quan, khảo sát với giấc mộng định cư mới trên những hành tinh xa xôi trong dải thiên hà. Đáng tiếc thay, những vấn đề cơ bản nhất ngay trên chính trái đất này, như đói nghèo, dịch bệnh, bất công, thảm họa môi trường và chiến tranh thì con người vẫn chưa thể giải quyết được triệt để cho chính mình!
Nhân loại vẫn đang tiếp tục phải vất vả đấu tranh và đối mặt với những câu hỏi cốt lõi nhất trước cuộc sống của mình. Đâu là ý nghĩa căn bản của đời sống con người? Thế nào là hạnh phúc? Làm sao để hơn tám tỷ người có thức ăn đủ chất dinh dưỡng, nước uống đủ tinh khiết, áo quần đủ mặc để thích nghi với mọi thời tiết khí hậu? Làm thế nào để trái đất có một môi trường trong sạch? Làm thế nào để thế giới này chấm dứt chiến tranh? Làm thế nào để tất cả trẻ em được đến trường? Làm thế nào để không chỉ hôm nay mà mãi mãi về sau các thế hệ con cháu chúng ta sinh ra và lớn lên được sống yên ổn trong hòa bình, hạnh phúc, tự do, công bằng và thịnh vượng? Hàng triệu năm tiến hóa của văn minh nhân loại từ khoảnh khắc tìm ra ngọn lửa đầu tiên cho tới hôm nay, loài người vẫn chưa có giải đáp thỏa đáng cho chính mình trước những câu hỏi đó. Từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang Tây, khấp địa cầu này, nhiều thời đại đã qua, nhiều thế hệ con người đã sinh thành, cư trú và có chung một giấc mơ hạnh phúc an bình nhưng tất cả dường như vẫn chưa thành hiện thực.
Tất cả chúng ta đều hiểu rằng khoa học công nghệ do chính những bộ óc vĩ đại nhất của loài người phát minh ra, dù tiến bộ và hoàn thiện tới đâu cũng không thể thay thế được toàn diện tuyệt đối đời sống của con người. Trái tim cảm xúc và khối óc sáng tạo của loài người được tạo hóa ban tặng với giá trị quý giá nhất là không thể thay thế, không thể tái tạo nguyên bản. Cái bắt tay của người máy không thể trọn vẹn như cái bắt tay thiện chí của con người. Nụ cười và những giọt nước mắt của người máy không thể hàm chứa đầy đủ và chân thực nhất cảm xúc của con người. AI có thể giúp chúng ta lthiết kế, àm thơ, viết kịch bản, lên kế hoạch sản xuất chương trình một cách thụ động và gián tiếp trong vài giây nhưng AI không thể thay thế vẻ đẹp tuyệt diệu nhất của tạo hóa ban tặng cho những người nghệ sĩ biểu diễn trên sân khấu, của những nhà viết kịch, những đạo diễn, những họa sĩ thiết kế chắt chiu từ nhiều đêm thức trắng để gửi gắm những xúc cảm tinh túy và nguyên bản nhất, mang dấu ấn sáng tạo của con người, gửi gắm trong từng tác phẩm?
Có lẽ chưa khi nào chúng ta có một niềm tin vững chắc vào sức mạnh của nghệ thuật biểu diễn có thể góp phần hàn gắn những mất mát, tổn thương và hoài nghi về cuộc sống của con người như trong hoàn cảnh thế giới hôm nay. Ủy ban Festival và Hợp tác Sân khấu FACT/ITI/UNESCO (Tên gọi cũ là Diễn đàn Festival Quốc tế International Festival Forum IFF/ITI/UNESCO) đã được các thành viên đương nhiệm đến từ khắp các châu lục, cùng tạo lập nên trên cơ sở của niềm tin ấy. Khác với tất cả các loại hình nghệ thuật khác, giá trị cốt lõi của nghệ thuật biểu diễn là một tinh hoa của nhân loại được sáng tạo và thưởng thức sống động và trực tiếp nhất, với chất liệu và ngôn ngữ sáng tạo được dùng từ chính những con người bằng xương bằng thịt. Con người đương thời đang sống được đặt vào trung tâm và trở thành tâm điểm của quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ và quá trình thưởng thức, tiếp nhận của công chúng khán giả. Chừng nào con người còn tồn tại và cuộc sống của con người còn diễn ra thì chừng đó nghệ thuật biểu diễn sân khấu vẫn còn tiếp tục được sáng tạo.
Chính đặc trưng của nghệ thuật biểu diễn tạo nên sức mạnh và hiệu quả vượt trội cho loại hình nghệ thuật này trong việc kết nối con người với con người. Vẻ đẹp đích thực của những người nghệ sĩ diễn viên khi biểu diễn trên sân khấu đem tới cho khán giả những nhận thức sâu sắc, cảm thụ thẩm mỹ và nguồn năng lượng tươi mới, giúp họ từ trong sâu thẳm của tình cảm và lý trí, có thể vượt qua ranh giới của những sự khác biệt trong một thế giới đa dạng và luôn đổi thay. Chúng ta có thể chưa từng đặt chân tới châu Phi nhưng nếu được thưởng thức những vũ điệu trong nhịp trống tràn đầy sức sống của các nghệ sĩ biểu diễn đến từ châu Phi, chúng ta có thể cảm nhận được nguồn năng lượng dồi dào và khát vọng sống tràn đầy của những con người và châu lục này. Nghệ thuật biểu diễn của Châu Á, châu Âu, châu Mỹ La tinh hay Châu Đại dương cũng vậy.
Truyền thống và bản sắc riêng biệt của từng châu lục, từng khu vực, từng quốc gia, từng dân tộc, thậm chí từng cá nhân nghệ sĩ, trong ngôi nhà chung của nghệ thuật biểu diễn sân khấu thế giới, cho phép chúng ta được chiêm ngưỡng bức tranh đa sắc màu của đời sống và văn minh con người trên hành tinh này. Chúng ta vẫn luôn có cảm xúc háo hức và phấn chấn mỗi khi đón xem một chương trình nghệ thuật biểu diễn đến từ một nền văn hóa khác? Những chương trình biểu diễn của các nghệ sĩ diễn viên đến từ những truyền thống và bản sắc văn hóa khác nhau không chỉ đem tới những nhận thức thẩm mỹ mới lạ, hơn thế rất nhiều, những chương trình ấy, có khả năng kích hoạt cảm xúc thân thiện và chia sẻ, khơi dậy trí tuệ và tình yêu thương, khẳng định những giá trị nhân văn trong trái tim và khối óc con người.
Các thành viên của Ủy ban Festival và Hợp tác Sân khấu Quốc tế của ITI thống nhất với nhau về sự cần thiết sáng tạo và tổ chức các lễ hội và các chương trình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn sân khấu. Khái niệm hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn được hiểu là có nhiều hơn một nghệ sĩ biểu diễn đến từ các vùng địa lý và truyền thống văn hóa khác biệt cùng kết hợp với nhau để tạo nên một nhận thức, một giá trị hay một sản phẩm mới trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Sự kết hợp này bao gồm toàn bộ các phạm vi hoạt động có liên quan tới nghệ thuật biểu diễn. Đó có thể là việc phối hợp tổ chức một lễ hội biểu diễn quốc tế với quy mô lớn, hay cùng kết hợp dàn dựng một vở diễn, hay cùng nhau sáng tác một kịch bản, một công trình nghiên cứu khoa học hay một bài viết. Đó cũng có thể là các buổi hội thảo, tọa đàm, giao lưu quốc tế để chia sẻ kiến thức, trao đổi kinh nghiệm. Đó cũng có thể là các chương trình trao đổi phương pháp đào tạo, tập huấn thực hành chuyên môn những kỹ năng mới giữa giảng viên và sinh viên của các tổ chức và trung tâm đào tạo trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Đó cũng có thể là việc phối hợp tổ chức các chương trình lưu diễn từ một quốc gia này tới những quốc gia khác…
Ủy ban Festival và Hợp tác Sân khấu Quốc tế FACT/ITI mạnh mẽ tin tưởng rằng việc thúc đẩy và phát triển các chương trình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn sẽ đóng góp một động lực to lớn cho tiến trình hàn gắn những khoảng cách giữa con người, kết nối những truyền thống văn hóa khác biệt trong không gian thân thiện, chia sẻ và sáng tạo vì một thế giới hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Việc phối hợp sáng tạo và tổ chức nhiều hơn nữa những chương trình hợp tác quốc tế cũng sẽ là cầu nối tích cực giúp liên kết chặt chẽ các Ủy ban và các Trung tâm sân khấu ITI ở từng quốc gia và vùng lãnh thổ, qua đó khẳng định giá trị và vai trò tích cực của Hiệp hội Sân khấu Thế giới ITI trên phạm vi toàn cầu.
Nghệ thuật biểu diễn thế giới hôm nay cần nhiều hơn nữa những chương trình hợp tác quốc tế với mục tiêu kết nối và sáng tạo nên những cách tiếp cận mới, những cách làm mới, những tác phẩm mới, vừa giữ được cốt cách và bản sắc riêng biệt của mỗi nền văn hóa, vừa cách tân và hiện đại, tạo niềm cảm hứng sáng tạo và gợi mở những con đường mới cho các thế hệ nghệ sĩ trẻ bước tới tương lai bằng những phương pháp và triết lý của riêng mình. Ủy ban Festival và Hợp tác Sân khấu Quốc tế FACT/ITI xin lắng nghe những lời khuyên, những tư vấn, những góp ý, chia sẻ, đồng thời trân trọng chào đón và ủng hộ những sáng kiến hợp tác và sáng tạo quốc tế mới của tất cả các tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn toàn cầu.
ĐẠO DIỄN LÊ QUÝ DƯƠNG
Chủ tịch Ủy ban Festival và Hợp tác Sân khấu Quốc tế – FACT -ITI/UNESCO
