Nhân kỷ niệm 43 năm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2018), sáng 26/4 tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo khoa học mang tên “Anh hùng liệt sĩ Đào Phúc Lộc – Người cộng sản trung kiên, mẫu mực, nhà tổ chức, chỉ huy và hoạt động tình báo xuất sắc”.
Hội thảo được sự ủng hộ của Tổng cục Tình báo Bộ Quốc phòng, do Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc, phối hợp với thân gia gia đình Anh hùng, Liệt sĩ, Nhà Tình báo lỗi lạc Đào Phúc Lộc – Hoàng Minh Đạo tổ chức. Hoạt động này cũng nhằm tiến tới kỷ niệm 50 năm Nhà tình báo lỗi lạc, Anh hùng Liệt sĩ Đào Phúc Lộc hi sinh (1969 – 2019).
Anh hùng liệt sĩ Đào Phúc Lộc – Hoàng Minh Đạo là một nhân vật đặc biệt và một nhân cách đặc biệt bởi đặc trưng của nhiệm vụ Tình báo là tuyệt đối bí mật và bởi cuộc đời chiến đấu và hi sinh như huyền thoại của ông còn nhiều bí ẩn, mà cho đến nay, chúng ta còn ít được biết đến và ông chưa được thế hệ sau tôn vinh xứng đáng.
Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Trường Chinh, Đào Phúc Lộc đã có công khám phá, phát hiện, tổ chức và thực hiện một “Con Đường Sáng” (ý nghĩa của bí danh Hoàng Minh Đạo) – một trong những đường dây liên lạc hải ngoại đầu tiên của Cách mạng nước ta để đưa đón và kết nối các chiến sĩ Cách mạng trong nước (trong đó, có những nhân vật nổi tiếng như Hoàng Quốc Việt, Hoàng Văn Thái và nhiều người khác) với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, trong suốt những năm 1940 – 1945.
Ông cũng là người chỉ huy đầu tiên của ngành Tình báo Quốc phòng và người có công sắp xếp lại tổ chức trong ngành Tình báo Việt Nam, thống nhất từ Trung ương Bộ Tổng Tham mưu đến các địa phương… Đồng thời Hoàng Minh Đạo cũng là một trong những nhân vật chủ yếu sáng lập ra Ban địch tình Xứ uỷ và ngành Binh vận vào thời điểm gay go ác liệt nhất của cuộc chiến đấu chống xâm lược Mỹ (1954-1955), trở thành một trong những mũi giáp công lợi hại của Cách mạng miền Nam.
Ông cũng là “Chủ nhiệm Hợp tác xã C1000” người tổ chức và lãnh đạo bí mật của “Phòng trào đồng khởi” tại miền Nam (1959 – 1960). Với trọng trách là “Chủ nhiệm Hợp tác xã C1000” Đào Phúc Lộc là nguời tổ chức bí mật và quyết định sự thành công của sự kiện “Phong trào Đồng khởi”. Hoàng Minh Đạo cũng là người duy nhất trong số các Anh hùng Liệt sĩ được tặng Huân chương Hồ Chí Minh cao quý.
Trong báo cáo đề dẫn hội thảo, Giáo sư Hoàng Chương- Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc nhấn mạnh: Sự đặc biệt của nhân vật Đào Phúc Lộc, còn là bởi trong suốt 30 năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ (1945 – 1975) và các cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới sau này Đảng và Nhà nước ta đã phong tặng, truy tặng danh hiệu cao quí Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân cho hơn 2.000 người con ưu tú nhất của dân tộc nhưng cho đến nay, vẫn chỉ duy nhất có một người được truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh. Đó là Anh hùng liệt sĩ tình báo Đào Phúc Lộc – Người đặt nền móng cho sự ra đời của ngành Tình báo Quốc phòng, đồng thời cũng là người chỉ huy đầu tiên của ngành tình báo quân sự Việt Nam.
Gần 50 năm trước, vào ngày 24 tháng 12 năm 1969, Đào Phúc Lộc (còn gọi là Hoàng Minh Đạo, Năm Thu, Năm Đời, Năm Đạo…) trên đường về họp ở Trung ương Cục miền Nam đã oanh liệt hy sinh trên sông Vàm Cỏ Đông. Đạn pháo từ máy bay, tàu chiến và các trận địa địch tập trung bắn xối xả vào hai con thuyền đang chơi vơi giữa dòng sông. Đào Phúc Lộc và toàn thể đồng đội gồm 17 người trên hai con thuyền đã ra đi một cách thầm lặng.
Anh hùng liệt sĩ Đào Phúc Lộc cùng những đồng chí, đồng đội của ông đã từng tham dự vào khá nhiều sự kiện quan trọng ở những thời điểm bước ngoặt của lịch sử nước nhà: Cao trào đấu tranh trước Tổng khởi nghĩa tiến tới Cách mạng tháng Tám (1939 – 1945), đặc biệt là hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, để hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước (1954 – 1975).
Tiến sĩ Đào Thị Minh Vân, con gái đầu lòng của Anh hùng Liệt sĩ Đào Phúc Lộc, đã gặp gỡ hàng trăm nhân chúng lịch sử là đồng đội của người cha để viết nên cuốn sách “Không thể mồ côi”. Các nhà nghiên cứu, các nhà văn, đạo diễn như Hàn Song Thanh, Nguyễn Kim Thành, Đặng Vương Hưng và nhiều nhà báo khác… với sự trợ giúp của TS. Đào Thị Minh Văn, đại diện thân nhân gia đình Anh hùng Liệt sĩ Đào Phúc Lộc, đã viết hàng trăm bài báo; cùng với những hồi ức của những đồng chí đồng đội cùng chiến đấu của người Anh hùng được tách từ băng ghi âm, và biên soạn lại đã tập hợp in thành những cuốn sách tư liệu và quà tặng vô giá cho thế hệ mai sau.
Không những thế, những tư liệu trên cũng đã trở thành cơ sở chủ yếu để Nhà biên kịch Duy Khánh xây dựng thành kịch bản điện ảnh cho bộ phim mang tựa đề “Con đường sáng” (Hoàng Minh Đạo) và nghệ sĩ ưu tú Phạm Việt Thanh là đạo diễn. Bộ phim gồm 15 tập phản ánh cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi và bi tráng của nhà Tình báo huyền thoại Đào Phúc Lộc và đã được trình chiếu nhân dịp Tết Nguyên Đán Mậu Tý 2008. Đây còn là bộ phim truyền hình đâu tiên của Việt Nam được phía Hàn Quốc mua bản quyền phát sóng.
Tên tuổi của Anh hùng Liệt sĩ Đào Phúc Lộc – Hoàng Minh Đạo đã được đặt cho nhiều đường phố, trường học tại Móng Cái (Quảng Ninh) quê hương ông, và tại TP. Hồ Chí Minh – vùng đất ông từng chiến đấu và hi sinh. Mới đây, Tượng của anh hùng liệt sĩ Đào Phúc Lộc – nhà tình báo huyền thoại cũng đã được dựng tại ngôi trường mang tên Hoàng Minh Đạo ở Quận 8, TP. Hồ Chí Minh.
PV
