Di tích lịch sử – văn hóa Bích Câu Đạo Quán, quận Đống Đa, Hà Nội là nơi các đạo sĩ xưa đến “luyện phép trường sinh” vào thế kỷ XV – là chứng tích về một tín ngưỡng từng có tầm ảnh hưởng lớn ở nước Việt.
Bích Câu Đạo quán được xây dựng từ cuối thế kỷ XV, đầu thế kỷ XVI đời vua Lê Thánh Tông, là nơi để các đạo sĩ đến luyện phép trường sinh và thờ cúng thần tiên. Đến thời Lê Trung Hưng, Đạo giáo suy thoái, phần lớn các đạo quán dần dần trở thành đền, chùa. Trong khuôn viên Bích Câu Đạo quán cũng có thêm chùa và điện thờ Mẫu.
Tương truyền, Vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long. Một hôm mơ thấy Phật bà Quan Âm mời vua lên đài sen, bẻ tám cành hoa sen trắng ban cho vua. Tỉnh mộng, vua đem việc ấy nói với các quan trong triều và các cao tăng. Các cao tăng thưa với vua ở hồ Tảo Liên phường Bích Câu cửa Nam thành có loại sen trắng nở sớm, mùi hương rất thơm. Vua sai đem hoa sen ấy đến nhìn, quả đúng như trong mộng, liền cho xây ngôi chùa đề phụng thờ Quan Âm gọi là chùa Đắc Quốc. Mỗi khi hoa sen nở, vua lại ngự thuyền rồng đến làm lễ dâng hoa. Vua sai người hái mấy bông sen trắng đẹp nhất làm lễ dâng lên chùa Đắc Quốc, sau đó mới lấy mấy bông đem về dâng lên nhà Thái miếu. Nhân dân trong thành nô nức đến xem, đây quả là một lễ hội vui vẻ.
Di tích lịch sử – văn hóa Bích Câu Đạo Quán tọa lạc tại phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
Một thuyết khác cho rằng: Bích Câu là tên một ngòi nước trong xanh như ngọc bích. Ngòi này chảy từ núi Nùng xuống Thủ Lệ rồi đổ vào hồ Tảo Liên thuộc thôn An Ninh, tổng An Thành, huyện Vĩnh Thuận. Tên phường Bích Câu được đặt theo tên ngòi nước thơ mộng ấy.
Hồ Tảo Liên là hồ nước mênh mông trong suốt. Hồ sản sinh một loại hoa sen trắng nở vào đầu hè, trước khi các hoa sen khác nở, nên Tảo Liên có ý nghĩa là hoa sen nở sớm. Vùng hồ này chính là đầu nguồn của sông Kim Ngưu. Giữa hồ Tảo Liên có gò Kim Quy rộng mấy trượng trông như bồng lai tiên cảnh. Lý Thái Tổ cho xây ngôi chùa trên gò gọi là chùa Đắc Quốc sau Lê Thánh Tông đổi là chùa An Quốc.
Bích Câu đạo quán có lẽ không xa lạ với nhiều người, một phần bởi đây là “quán” của đạo giáo Việt Nam, thờ tiên ông Trần Tú Uyên. Quen thuộc hơn, nơi đây còn gắn liền với mối duyên kỳ ngộ giữa nàng tiên Giáng Kiều và chàng trai họ Trần nơi hạ giới, gửi gắm ước mơ người và tiên hòa hợp của dân gian.
Hàng năm, người dân nơi đây mở hội tế vào mồng 4 tháng 2 Âm lịch kỷ niệm ngày thành đạo của Tiên Ông, ngày mồng 3 tháng 6 kỷ niệm ngày chân nhân bay về trời, ngày 12 tháng 8 ngày sinh của Tiên Ông cũng là lễ hội chính của đền. Trong ngày hội chính có các chương trình lễ tụng kinh thỉnh Phật, thỉnh Thánh của các bà Vãi của đền.
Tiếp đó là các cụ ông trong đội tế nam An Trạch – Bích Câu trong trang phục áo thụng xanh, đầu đội mũ thư sinh, đi hài xanh làm lễ tế. Tiếp đó là Chương trình văn nghệ biễu diễn ca trù và hoạt cảnh diễn lại cảnh Tiên Ông tu học, làm thuốc cứu người và gặp tiên nữ. Buổi chiều dành cho dân làng và khách thập phương vào dâng hương làm lễ.
Một số hình ảnh tại di tích lịch sử – văn hóa Bích Câu Đạo Quán tại Hà Nội
Khuôn viên di tích lịch sử – văn hóa Bích Câu Đạo Quán tại số 14 phố Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội.
Đây vốn là một quán của đạo Lão được xây dựng từ đời vua Lê Thánh Tông (thế kỷ 15) để các đạo sĩ luyện phép trường sinh và thờ cúng thần tiên. Trong hình là phía sau cổng chính của Bích Câu Đạo Quán.
Tương truyền, Bích Câu Đạo quán ra đời dựa trên một câu chuyện tình yêu thần tiên ly kỳ. Đó là câu chuyện chàng thư sinh Tú Uyên có duyên may gặp tiên nữ. Sau khi gia đình Tú Uyên đắc đạo bay về trời, những người theo đạo Lão Trang lập Bích Câu đạo quán để thờ họ và dùng làm nơi tụ họp.
Vào thời Lê, với cảnh đẹp và truyền thuyết lãng mạn về hàn sĩ Tú Uyên gặp tiên Giáng Kiều, Bích Câu Đạo quán từng là một trong những danh thắng bậc nhất ở kinh đô. Đến thời Lê Trung Hưng, Đạo giáo suy thoái, phần lớn đạo quán dần dần trở thành đền, chùa. Bích Câu Đạo quán cũng chuyển sang thờ Phật và thờ Mẫu.
Sau nhiều năm chiến tranh loạn lạc, Bích Câu Đạo Quán bị xuống cấp nhiều. Đến thời Gia Long nhà Nguyễn, tổng trấn Bắc thành Lê Chất bỏ tiền riêng tu sửa lại. Đến năm 1947, Bích Câu Đạo quán bị quân Pháp san bằng. Diện mạo của công trình như ngày nay là do nhân dân địa phương sửa chữa lại vào năm 1953. Năm 2011, Bích Câu Đạo quán được tu bổ, tôn tạo trên quy mô lớn.
Vể tổng thể, nơi đây là một quần thể kiến trúc nằm trong một khuôn viên diện tích gần 3.000 m2. Những công trình lớn của khu di tích là chùa An Quốc, nhà thờ Mẫu và đền Tú Uyên. Sau cổng tam quan khá nhỏ nhưng độc đáo là một khoảng sân rất rộng nối liền Bích Câu đạo quán với chùa An Quốc và toà nhà đối xứng bên kia. Theo kiểu cách Đạo giáo, ở giữa sân đặt một hòn non bộ để chắn gió (bình phong giả sơn).
Ngày nay, di tích lịch sử – văn hóa Bích Câu Đạo Quán cũng là nơi tổ chức, sinh hoạt của các CLB như CLB Hán Nôm thư viện…
Không gian bên trong di tích Bích Câu Đạo Quán.
Gian thờ Đức Tiên Bà.
Bằng công nhận di tích lịch sử – văn hóa Bích Câu Đạo Quán.
Ngày nay ở nước ta đã không còn bóng dáng các đạo sĩ tu tiên theo học thuyết Lão Trang, nhưng Bích Câu Đạo quán vẫn là chứng tích độc đáo về một tín ngưỡng từng có tầm ảnh hưởng lớn ở nước Việt.
Tin và ảnh: Trung Nguyễn
Nguồn: Congluan.vn
https://www.congluan.vn/ghe-tham-noi-luyen-phep-truong-sinh-cua-cac-dao-si-nguoi-viet-xua-post252028.html#p-12
