Tử Cấm Thành là sản phẩm trí tuệ và sự khôn ngoan của người xưa, ngoài việc sử dụng địa thế, họ còn được trang bị hệ thống thoát nước tinh vi, để khi Tử Cấm Thành gặp trận mưa lớn có thể thoát nước nhanh chóng không bị lũ lụt. Hệ thống thoát nước như công nghệ này khiến người hiện đại phải nể phục.
Theo một tờ báo đưa tin, Trần Dịch một chuyên gia của Viện Quy hoạch và Thiết kế Đô thị thuộc Đại học Nam Kinh, từng định nghĩa về nước đọng: “nếu đường kính vượt quá 50 mét, nếu nước không được thoát trong vòng nửa giờ, nó được gọi là nước tù đọng”. Có một khái niệm khác được thừa nhận rộng rãi về nước tù đọng: khi một thành phố lớn gặp một trận mưa xối xả kéo dài 20 năm, nếu nó không được tiêu thoát trong vòng 24 giờ, thì nó cũng tương đương với tình trạng đọng nước.
Trần Dịch cho biết: Hai hình thức đọng nước này không xảy ra ở Tử Cấm Thành trong 600 năm qua. Theo ghi chép lịch sử, vào thời Vạn Lịch của nhà Minh, kinh đô có đợt mưa lớn kéo dài trong 20 ngày liên tục, và có rất nhiều tích tụ nước trên các đường phố của Trường An. Dù vậy, Tử Cấm Thành vẫn bình an vô sự.
Tại sao Tử Cấm Thành không tích nước?
Để ngăn chặn tình trạng ngập lụt của Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh, người xưa đã thiết kế một hệ thống thoát nước tinh vi làm cho lượng thoát nước dưới đất lớn hơn lượng mưa, Tử Cấm Thành có 2 hệ thống thoát nước sáng và tối. Thoát nước sáng đề cập đến lũ lụt bằng cách lát nền và xả ra sông xung quanh thông qua các cửa và vòi thoát nước khác nhau; thoát nước tối đề cập đến việc thoát nước ra sông qua các kênh thoát nước ngầm và con sông này là dòng nước vàng bên trong và bên ngoài sông.
Khi mọi người đứng ở quảng trường trước đại sảnh chính, họ có thể thấy rằng đây là đại diện Trung tâm và Sảnh bảo tồn nằm trên một đế ngọc, và đế ngọc ba tầng này cao khoảng 7 mét, tầng 1 được chạm khắc hình đầu rồng xung quanh. Nói cách khác, có 1142 lỗ thoát nước trên nền tảng ba vòi của ba sảnh lớn của Tử Cấm Thành. Nó có thể thoát nước mưa ngay lập tức, và tạo thành một cảnh quan tuyệt đẹp với hàng ngàn con rồng đang phun nước. Các công trình thoát nước lớn hay nhỏ, sáng hay tối, dọc và ngang này có thể cho phép thoát nước mưa của hơn 90 sân và 720.000 mét vuông trong cung điện mà không bị cản trở.
Mỗi khi trời mưa to, những hình chạm khắc ở vòi này sẽ phun nước, nước từ mái hiên chảy ra như thác. Tổng cộng có tới 1.142 vòi, nhưng trên thực tế, vòi dùng để chỉ các lỗ thoát nước, chứ người xưa không chỉ thoát nước mà còn coi trọng vẻ đẹp nên đã sử dụng các lỗ thoát nước, được thiết kế theo kiểu vòi nước, khi thoát nước có thể tạo thành một khung cảnh “rồng phun nước” rất đẹp, và bức tranh đẹp ngoạn mục. Lượng nước mưa xả ra sẽ đổ vào “sông nước vàng bên trong” chảy theo hướng đông sang tây trước cổng Thái Hà của Tử Cấm Thành.
Không chỉ vậy, người xưa còn lập ba tuyến phòng thủ bên ngoài Tử Cấm Thành, tuyến đầu là “Minh nội hào, Đàm hào và Thái Bình hồ”, tuyến thứ hai là “Xiyuan Taiye Pool and Houhai”, và cuối cùng là một là “Sông Jinshui bên ngoài và sông Tongzi của Tử Cấm Thành là cái gọi là hào. Những con kênh này thường được sử dụng để cung cấp nước đô thị, nhưng trong trường hợp mưa lớn, chức năng thoát nước sẽ có hiệu lực ngay lập tức, và sẽ không có một lượng lớn nước mưa và lũ quét tràn vào cung điện bên ngoài Tử Cấm Thành.
Nước mưa trong Tử Cấm Thành cuối cùng sẽ chảy vào sông Nội Thủy thông qua các kênh thoát nước của các đường trục và nhánh, sau đó chảy ra theo con kênh đến cống ở phía Nam, nơi nó sẽ hòa vào sông bên ngoài. Hơn nữa, người xưa không chỉ đặt một hệ thống thoát nước tinh vi mà còn được quy hoạch theo địa hình của Tử Cấm Thành, nơi tiếp giáp với núi Yanshan ở phía bắc và biển Bột Hải ở phía đông. Địa hình Bắc Kinh cao ở phía Tây Bắc, thấp ở phía Đông Nam nên hệ thống nước ở Bắc Kinh nằm ở phía Đông Nam, người xưa đã tận dụng triệt để đặc điểm này và thiết kế hệ thống nước trong Tử Cấm Thành cao ở phía Bắc và thấp ở Phía nam.
Ngoài ra, hệ thống thoát nước sử dụng trung đường làm đường phân nước, địa hình hai phía đông tây đường chia nước thấp dần, khi mưa nước mưa sẽ chảy vào hào từ phía đông và phía tây dọc theo địa thế. Tuy nhiên, mặc dù Tử Cấm Thành có kênh rạch và địa thế để chống ngập lụt, trong cung có nhiều công trình kiến trúc dày đặc, ngăn cách từng sân với nhau cũng sẽ dẫn đến hệ thống thoát nước kém, người xưa thiết kế thoát nước sân trong chính xác hơn, đặt các rãnh hở, cống rãnh, cống dẫn nước chảy, mắt mương,… làm cho từng con mương đan chéo nhau tạo thành một mạng lưới thoát nước khổng lồ và hoàn chỉnh.
Hệ thống thoát nước của Tử Cấm Thành được chia thành kênh hở và kênh ngầm, khi kênh hở gặp bậc tam cấp hoặc tường thành thì người xưa sẽ khoét lỗ dưới đáy, gọi là “lỗ mương”. Để thoát nước mưa. Lối vào của kênh ngầm chảy từ lòng đất lên, lối vào của cống được thiết kế theo hình chạm khắc đồng tiền nhà Minh và nhà Thanh, còn được gọi là “mắt tiền”. Người xưa đã thiết kế một hệ thống thoát nước tinh vi, cùng với việc bảo trì thường xuyên bởi những người hiện đại, không có vấn đề ngập lụt.
Tổng hợp/ Văn hiến Việt Nam
