Việc quy hoạch hợp lý qua các triều vua Nguyễn đã giúp điện Thái Hòa trong Đại Nội Huế không bị nhấn chìm trong đợt mưa lụt lớn hiện nay, theo các chuyên gia.
Trong đợt mưa lũ từ cuối tháng 10 tại Huế, trong khi nhiều khu vực trong Đại Nội Huế ngập sâu hơn nửa mét, điện Thái Hòa – công trình trung tâm của hoàng thành Huế vẫn đứng vững, bên trong gần như khô ráo. Theo các chuyên gia, khả năng chống lũ của công trình đến từ nền cao, quy hoạch hợp lý qua nhiều triều vua Nguyễn và hệ thống hồ nước bao quanh giúp thoát nước hiệu quả.
Điện Thái Hòa phía sau cổng Ngọ Môn sáng 28/10. Ảnh: Tran Thien.
Tiến sĩ, kiến trúc sư Lê Vĩnh An, Trường Đại học Công nghiệp TP HCM, người có gần 20 năm tham gia bảo tồn di tích kinh thành Huế, cho biết khi cho xây kinh thành năm 1802, vua Gia Long đã huy động khối lượng đất khổng lồ từ khắp nơi về đắp thành và tôn cao nền móng cung điện. Các công trình trong Hoàng thành đều được xây cao, nền móng được nện rất chặt.
Đến thời vua Minh Mạng (1831), khu vực Hoàng thành được quy hoạch lại, trong đó điện Thái Hòa được dịch chuyển ra phía trước, tách biệt khu ngoại triều và cung cấm. Nhà vua cho tôn cao nền điện so với sân bái đình nhằm thể hiện tính tôn nghiêm của nơi đặt ngai vàng và thuận theo nguyên tắc phong thủy. Nền điện trải trên 1.360 m2 cao hơn tầng sân chầu thứ nhất 1m và cao hơn mặt đất 2,35m. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp ngôi điện thoát khỏi những trận lụt lịch sử tại Huế.
“Trục dũng đạo – nơi đặt điện Thái Hòa là điểm cao nhất trong Hoàng thành, có độ dốc mô phỏng hình mai rùa, vừa tôn vinh không gian đặt ngai vàng vừa đảm bảo thoát nước tự nhiên”, ông An nói.
Về cấu trúc, điện Thái Hòa được dựng bằng gỗ lim theo kỹ thuật truyền thống, với hệ vì kèo chồng rường và mái ngói lưu ly (ngói ống tráng men vàng) nhiều lớp. Nhờ mái dốc và hiên rộng, nước mưa thoát nhanh, không đọng trên mái hay chảy trực tiếp xuống chân cột. Chân móng bó vỉa bằng đá thanh và gạch cổ giúp nền công trình khô ráo, hạn chế thấm ẩm.
Cấu trúc “ba lớp bảo vệ” gồm mái dốc, nền cao và hiên rộng giúp tòa điện ít bị tác động bởi nước mưa, ẩm thấp.
Tiến sĩ, kiến trúc sư Dư Tôn Hoàng Long, Trường Đại học Đông Á (Đà Nẵng), lý giải thêm hệ thống hộ thành hào và các con kênh bao quanh Hoàng thành Huế đóng vai trò quan trọng.
“Ban đầu, các kênh và hào được thiết kế để phòng thủ, nhưng khi mưa lớn, chúng giúp điều tiết dòng chảy, giảm áp lực nước dồn vào trung tâm và thoát nước ra ngoài nhanh hơn”, ông Long nói.
Điện Thái Hòa sau trùng tu tháng 11/2024. Ảnh:Võ Thạnh.
Theo Tiến sĩ An, hệ thống thoát nước quanh điện Thái Hòa được xây dựng với kỹ thuật đặc biệt giúp thẩm thấu nước mưa tốt. Hồ Thái Dịch phía trước điện được đắp bằng đá gan gà, xếp khan không dùng vữa, giúp nước thấm nhanh xuống đất rồi chảy ra hộ thành hào, tránh ứ đọng.
Dự án tu bổ tổng thể điện Thái Hòa khởi công năm 2021 với kinh phí gần 130 tỷ đồng. Ngoài việc phục hồi mái ngói, hệ thống cột và sơn son thếp vàng, dự án còn gia cố nền móng, lát lại bậc cấp đá thanh và cải tạo hệ thống thoát nước ngầm. Chính quyền TP Huế cũng duy trì việc nạo vét định kỳ các tuyến hào và rãnh thoát, kết hợp lắp đặt trạm bơm hỗ trợ trong các đợt mưa cực đoan, giúp bảo vệ các di tích.
Phương pháp trùng tu điện Thái Hòa năm 2024. Video: VTV.
Các chuyên gia cho rằng nền móng vững chắc, kết cấu được gia cường cùng hệ thống thoát nước và quản lý khuôn viên bài bản là những yếu tố then chốt giúp điện Thái Hòa tránh bị ngập hoặc chịu thiệt hại nặng trong đợt lũ. Tuy vậy, để duy trì độ bền vững này, cần tiếp tục thực hiện công tác bảo dưỡng định kỳ, giám sát tình trạng nền móng và đảm bảo khả năng thoát nước của toàn khu vực, tránh tâm lý chủ quan.
Được xây dựng năm 1805 dưới thời vua Gia Long, điện Thái Hòa là nơi diễn ra các buổi triều nghi trọng đại như lễ đăng quang, lễ khánh thọ hay đón tiếp sứ thần. Điện là công trình kiến trúc – văn hóa tiêu biểu nhất của quần thể di tích cố đô Huế, lưu giữ hệ thống hoành phi, câu đối, thơ văn trang trí theo hình thức “nhất thi, nhất họa” và được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương năm 2016. Điện thu hút hơn 4 triệu lượt khách tham quan mỗi năm.
Nguồn: vnexpress.net
