Tổng đội Thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Quảng Bình được UBND tỉnh Quảng Bình giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ, khai thác có hiệu quả 5 điểm di tích lịch sử gồm Tượng đài TNXP chống Mỹ cứu nước tại thị trấn Phong Nha, Nhà bia Tưởng niệm 16 TNXP hy sinh tại bến phà Long Đại, Khu tưởng niệm TNXP C283, Đền Tưởng niệm Liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại, Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng – ATP. Trong đó, hàng năm, 2 di tích Đền Tưởng niệm thu hút hàng chục ngàn lượt người dâng hương, viếng thăm, là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng của các tầng lớp nhân dân, là điểm tựa trấn ải miền biên viễn Tổ quốc.
Đền Tưởng niệm Liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại là địa điểm trong hành trình về nguồn của các đơn vị tham quan, tìm hiểu, giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Đền Tưởng niệm Liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại, địa chỉ đỏ về nguồn mang ý nghĩa giáo dục truyền thống
Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại nằm ở địa phận thôn Long Đại (xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh), là địa chỉ đỏ để nhân dân đến thăm viếng, dâng nén hương tưởng niệm các chiến sĩ đã ngã xuống vì sự nghiệp giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước. Là địa điểm trong hành trình về nguồn của các đơn vị trường học, đoàn thanh niên các cấp tổ chức cho học sinh, đoàn viên tham quan, tìm hiểu, giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Theo dòng lịch sử, trong những năm 1965 – 1972, bến phà và cầu phao Long Đại lúc ấy giờ là tuyến giao thông huyết mạch để chi viện cho chiến trường, là trọng điểm đánh phá khốc liệt của không quân và pháo hạm Mỹ. Mặc dù đế quốc Mỹ đã huy động cao nhất lực lượng và vũ khí tập trung đánh phá hủy diệt vào tuyến giao thông, nhưng chúng vẫn không ngăn chặn được sự chi viện từ hậu phương vào tiền tuyến. Cán bộ chiến sĩ vẫn bám trụ địa bàn, tiếp tục làm nhiệm vụ thông bến, đảm bảo mạch máu giao thông. Nhân dân Long Đại kiên cường bám trụ với khẩu hiệu “một tấc không đi, một ly không rời”, “nhường nhà để hàng, nhường làng để xe, thêm hầm che bộ đội”… Dẫu cho địch đánh phá ngày càng ác liệt nhưng hàng hóa đi qua bến phà Long Đại ngày càng tăng, đáp ứng kịp thời yêu cầu cấp bách của tiền tuyến lớn. Đây chính là hình ảnh biểu trưng của cuộc chiến tranh nhân dân đánh Mỹ cứu nước của dân tộc ta.
Để tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh anh dũng tại bến phà Long Đại và trên tuyến đường Trường Sơn huyết mạch này, thông qua chương trình “Nghĩa tình Trường Sơn”, kinh phí được tài trợ xây dựng công trình Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại ngay cạnh bến phà xưa. Công trình được khởi công xây dựng vào ngày 26/7/2011 và được khánh thành vào ngày 20/7/2013. Ngôi đền có diện tích 1.600m2 bao gồm Đền thờ, lầu chuông và tháp báo ân được xây dựng bằng bê tông cốt thép theo kiến trúc đền chùa Việt cổ, xung quanh Đền là hệ thống bậc tam cấp, cây cảnh, được thiết kế hòa hợp với tự nhiên. Quần thể ngôi Đền nằm trên triền núi phía Bắc phà Long Đại, phía trước có dòng sông Long Đại chảy qua, nơi có nhịp cầu đường sắt Thống Nhất và cầu Long Đại trên đường Hồ Chí Minh nhánh Đông chạy song hành với nhau như rồng lớn vượt sông.
Từ khi hoàn thành xây dựng cho tới nay, Tổng đội Thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Quảng Bình được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ, sử dụng và phát huy ý nghĩa Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại. Đơn vị luôn dành nguồn lực quan tâm, thành lập đội Quản lý di tích trực tiếp đảm nhận các hoạt động chăm lo công tác thờ tự anh linh các anh hùng; tổ chức các hoạt động kỉ niệm các ngày lễ lớn, tri ân các anh hùng liệt sĩ theo đúng văn hoá dân tộc; tổ chức các hoạt động tiếp đón, tuyên truyền, thuyết minh, hướng dẫn khách tham quan, dâng hương, giáo dục truyền thống cách mạng cho học sinh, đoàn viên thanh niên tham quan, tìm hiểu; phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác bảo đảm an ninh trật tự, bài trừ mê tính dị đoan, bảo vệ an toàn công trình và các hiện vật.
Hằng năm, đơn vị thường xuyên chú trọng công tác duy tu, kịp thời sửa chữa các hư hỏng phát sinh, đồng thời thường xuyên trồng mới các vườn hoa, cây cảnh tạo cảnh quan xanh – sạch – đẹp, bổ sung thêm các hạng mục phụ trợ để phục vụ nhân dân tham quan, thăm viếng. Mỗi năm đơn vị tổ chức tiếp đón trên 20.000 lượt khách thăm viếng, tham quan.
Đền tưởng niệm Liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng – ATP, điểm tựa trấn ải miền biên viễn Tổ quốc
Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng – ATP nằm trên đường 20 Quyết thắng (nay là khu vực Km 63+900 Tỉnh lộ 562) thuộc xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch. Ngôi Đền tọa lạc trên dãy Trường Sơn hùng vĩ, án ngữ bên một ngọn núi như là điểm tựa trấn ải miền biên viễn Tổ quốc, uy nghiêm và bề thế. Giữa thinh không của núi rừng Trường Sơn “một tiếng chuông ngân/núi rừng đồng vọng/đất trời chuyển động/liệt sĩ hiển linh”. Ngôi đền vừa là nơi hội tụ anh linh liệt sĩ, vừa là nơi ghi dấu mốc lãnh thổ quốc gia. Đây là địa chỉ để Nhân dân, lớp lớp thế hệ trẻ bái vọng, nhớ về Trường Sơn, đường 20 huyền thoại và công lao các Anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc.
Đoàn lãnh đạo tỉnh Quảng Bình dâng hoa, dâng hương tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn – Bến phà Long Đại
Theo sử sách ghi chép, trong những năm 1966-1972, hàng loạt địa danh trên đường 20 như Xuân Sơn, Đồng Tiền, Trạ Ang, Cà Roòng, A Ki…, đặc biệt là trong 8km trên trọng điểm ATP: gồm cua chữ A, ngầm Ta Lê, đèo Phu La Nhít là mục tiêu đánh phá tàn khốc của không quân Mỹ với các trang bị hiện đại, tiên tiến nhất.
Ngày 15/7/1966, Mỹ bắt đầu dùng B-52 ném bom cua chữ A. Thời điểm cuối tháng 11/1969, suốt 15 ngày đêm, địch sử dụng B-52 kết hợp với máy bay cường kích F-105, F-4 đánh liên tục vào trọng điểm ATP, số bom Mỹ ném xuống ATP lên đến 17.625 tấn; trung bình 1km đường là 2.203 tấn (mỗi mét dài đường chịu 2,2 tấn bom). Lúc bấy giờ, trọng điểm ATP được coi là “cửa tử” vượt Trường Sơn.
Trong suốt 8 năm, con đường này đã nhận hàng chục vạn tấn bom đạn của kẻ thù, hòng phá hủy, cắt đứt tuyến chi viện cho miền Nam ruột thịt. Mặc cho bom đạn quân thù, muỗi rừng sốt rét, bộ đội, TNXP, công nhân giao thông, dân công hỏa tuyến, … vẫn ngày đêm hợp đồng chiến đấu. Nơi đây, mỗi cây số đường, mét ngầm trên đường 20 đều thấm đẫm mồ hôi, và cả máu của những người xây dựng, bảo vệ và vận hành tuyến đường. Những địa danh như Trạ Ang, Ba Thang, Cà Roòng, Ngầm Ta Lê, Cua chữ A, đèo Phu La Nhích, … đã hóa thành bất tử, bởi chính sự hy sinh của những chàng trai, cô gái tuổi hai mươi, cho những chuyến hàng vào Nam, cho độc lập tự do của Tổ quốc. Máu của các anh, các chị đổ xuống, tô thắm thêm bản hùng ca cách mạng, làm nên lịch sử vẻ vang của tuyến đường 20 Quyết Thắng này.
Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng – ATP tọa lạc trên dãy Trường Sơn hùng vĩ, án ngữ bên một ngọn núi như là điểm tựa trấn ải miền biên viễn Tổ quốc.
Với kinh phí tài trợ, Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn đường 20 Quyết Thắng, trọng điểm Cà Roòng – ATP được xây dựng từ tháng 7/2019 và được khánh thành vào ngày 24/7/2022. Đền được xây dựng với tổng diện tích 1,08ha, gồm các hạng mục chính: đền thờ, nhà bia, gác chuông, nhà công vụ, bãi đỗ xe… các hạng mục phụ trợ khác cùng với khuôn viên, cây xanh, đường đi. Đền thờ chính rộng hơn 235 m2, thiết kế mặt bằng hình chữ “đinh”, gồm tiền tế và hậu cung; nền lát gạch gốm; mái lợp ngói vảy mũi hài màu nâu đỏ. Gác chuông với chiếc chuông nặng 1,5 tấn được đúc ở một làng nghề nổi tiếng từ tỉnh Nam Định. Nhà bia đặt một tấm bia đá nguyên khối cao 2,1m ghi lại lịch sử, địa danh, sự tích và tri ân các Anh hùng liệt sĩ đã chiến đấu, hy sinh trên con đường và mảnh đất này. Toàn bộ khu vực sân có diện tích 2.274 m2, chia thành 03 khu vực gồm sân Thượng (khu vực Đền thờ); sân Trung (khu vực Nhà bia và Gác chuông) sân Hạ (khu vực Cổng tứ trụ) kết hợp với hệ thống đường nội bộ tạo mối liên hệ không gian phù hợp trong tổng thể các hạng mục công trình.
Hiện nay, Đền được UBND tỉnh Quảng Bình giao cho Tổng đội Thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Quảng Bình quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích. Trong điều kiện ở địa bàn biên giới khó khăn, chưa có điện lưới sinh hoạt, phát huy truyền thống của thế hệ cha anh đi trước, Tổng đội Thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Quảng Bình đã tập trung nguồn lực, cắt cử nhân sự thực hiện các công tác thờ tự, tri ân các anh hùng liệt sĩ phù hợp với truyền thống văn hoá dân tộc; tiếp đón, thuyết minh, tuyên truyền, hướng dẫn khách tham quan, hành hương tận tình, chu đáo; chăm sóc khuôn viên cảnh quan, trồng mới cây xanh, tạo môi trường xanh – sạch – đẹp, bảo vệ an toàn công trình và hiện vật tại Đền tưởng niệm; mua sắm thêm tài sản, trang thiết bị, đề xuất làm thêm các hạng mục phụ trợ cần thiết để quản lý và phục vụ nhân dân đến thăm viếng, tham quan; phối hợp với Đồn Biên phòng Cà Roòng trong công tác đảm bảo an ninh trật tự và đón tiếp khách dâng hương tại khu vực Đền tưởng. Từ khi khánh thành cho tới nay, đơn vị đã tổ chức đón trên 10.000 lượt khách tới thăm viếng, tham quan.
Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Chủ tịch UBND tỉnh thỉnh chuông trước buổi lễ khánh thành Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn đường 20 Quyết thắng, trọng điểm Cà Roòng – ATP
Trao đổi với phóng viên Văn hiến Việt Nam, ông Hồ Đức Phong – Tổng đội trưởng Tổng đội Thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Quảng Bình cho biết : “Trong năm 2023, đơn vị đã hoàn thành tốt những nhiệm vụ mà Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn giao. Công tác quản lý, bảo vệ, khai thác tại các điểm di tích được Tổng đội phát huy có hiệu quả. Tại các điểm di tích, cán bộ, nhân viên thường xuyên chăm sóc, chỉnh trang, trồng mới, vệ sinh khuôn viên các di tích luôn sạch đẹp, trang trọng phù hợp với nơi thờ tự tâm linh, tri ân các anh hùng liệt sĩ; thực hiện các phương án duy tu, bảo dưỡng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động tại các điểm di tích, sửa chữa kịp thời một số hạng mục bị hư hỏng, xuống cấp; vận động các tổ chức, cá nhân trồng thêm cây cảnh, đặt thêm ghế đá… Từng bước thực hiện số hóa thông tin các điểm di tích, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tìm hiểu lịch sử, truyền thống thông qua việc quét mã QR và tiếp nhận dữ liệu trên điện thoại thông minh. Công tác đón tiếp, hướng dẫn, phục vụ khách đến tham quan đã đi vào nề nếp. Năm 2023, tại các địa chỉ nói trên đã tổ chức đón tiếp hàng nghìn lượt khách đến thăm viếng, dâng hương”.
“Việc tổ chức dâng hương, hoa quả vào dịp rằm, 30 mùng 1 (âm lịch) hàng tháng tại các điểm di tích mà Tổng đội quản lý được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc. Nhiệm vụ trực, bảo vệ khuôn viên và hiện vật được thực hiện đảm bảo 24/24h”, anh Phong chia sẻ thêm.
MINH TÂM
