29,4 triệu người mất việc, dừng làm trong 1 quý – ‘thị trường lao động đã bị chia cắt cục bộ’

Trong quý 3/2021, có tới 4,7 triệu lao động bị mất việc làm, 14,7 triệu lao động tạm nghỉ hoặc tạm ngừng sản xuất, kinh doanh; trên 10 triệu lao động giảm giờ làm, tạm dừng việc làm. Hệ quả do thị trường lao động bị chia cắt cục bộ có thể kéo dài đến nửa đầu năm 2020 khi thiếu hụt lao động gia tăng vào cuối quý 1 và quý 2/2022, theo Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Lê Văn Thanh.

“Năm 2021, số lượng lao động giảm việc làm rất trầm trọng”

Tại tọa đàm “Triển khai giải pháp hỗ trợ và ổn định thị trường lao động trong bối cảnh đại dịch”, do Bộ LĐ-TB&XH và Báo Nhân dân tổ chức ngày 17/11, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết từ đầu năm 2021, đại dịch COVID-19 (viêm phổi Vũ Hán) ảnh hưởng tiêu cực đến hàng chục triệu lao động. Trong quý 3/2021, người lao động bị tác động nhiều nhất với 4,7 triệu lao động bị mất việc làm, 14,7 triệu lao động tạm nghỉ hoặc tạm ngừng sản xuất, kinh doanh; trên 10 triệu lao động giảm giờ làm, tạm dừng việc làm.

Đặc biệt, vùng Đông Nam Bộ và vùng đồng bằng sông Cửu Long bị ảnh hưởng rất nặng nề với 4,59% lao động vùng Đông Nam Bộ có và 44,7% lao động vùng đồng bằng sông Cửu Long bị ảnh hưởng do ngừng việc, giãn việc, nghỉ việc.

“Đáng chú ý, nguồn cung lao động bị suy giảm. Trong quý 3, lực lượng lao động có 49,1 triệu lượt người, giảm 22 triệu lượt người so với cùng kỳ năm 2020. Lao động có việc làm là 47,2 triệu người, giảm 2,7 triệu người so với cùng kỳ năm 2020. Như vậy, năm 2021, số lượng lao động giảm việc làm rất trầm trọng”, ông Thanh nói.

Ông Thanh chỉ ra rằng thị trường lao động đã bị chia cắt cục bộ giữa các vùng, các địa phương, gây ra thiếu lao động cho sản xuất kinh doanh. Mỗi nơi thực hiện các biện pháp phòng chống dịch nên việc đi lại giao lưu giữa các vùng cũng khó khăn hơn, gia tăng sự mất cân đối cung cầu lao động cục bộ, gây ra áp lực về giải quyết việc làm cho người lao động.

“Nhiều ngành bị tác động nhưng ngành dịch vụ là lớn nhất. Lao động có việc làm ngành công nghiệp và xây dựng là 15,7 triệu người, giảm 960.000 người so với cùng kỳ năm trước; lao động ngành việc làm trong ngành dịch vụ là 17,1 triệu người, giảm 2-3 triệu người so với cùng kỳ năm trước…”, ông Thanh nói.

Hỗ trợ an sinh: Bình quân chưa đầy 1 triệu đồng/lao động
Về kết quả thực hiện Nghị quyết 68/NQ-CP [gói an sinh 26.000 tỷ đồng, giải ngân từ ngày 1/5/2021-31/12/2021] và Nghị quyết 116/NQ-CP [gói an sinh 30.000 tỷ đồng từ kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp đến hết năm 2020, giải ngân từ ngày 1/10/2021 đến  31/12/2021], ông Thanh cho biết tính đến thời điểm này, tổng kinh phí thực hiện 27,24 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ cho 27,62 triệu lượt đối tượng.

Trong đó có 3 nhóm chính sách chính:

1/ nhóm bảo hiểm, đã hỗ trợ 5,38 nghìn tỷ đồng cho 375.809 đơn vị sử dụng lao động và 11,389 triệu người lao động;

2/ chính sách hỗ trợ bằng tiền, đã hỗ trợ cho hơn 15,64 triệu đối tượng với tổng kinh phí là 21,11 nghìn tỷ động, trên 13,35 triệu người lao động tự do và đối tượng đặc thù khác tại 58 tỉnh, thành phố được hỗ trợ với tổng kinh phí trên 17,14 nghìn tỷ đồng;

3/ nhóm chính sách cho vay vốn, đã giải ngân 479,5 tỷ đồng, hỗ trợ cho 1.449 doanh nghiệp để trả lương cho 209.280 lượt người lao động.

Với số liệu trên, theo tính toán bình quân không phân biệt nhóm chính sách, trung bình mỗi lượt lao động được nhận khoảng 986.000 đồng từ hai gói an sinh được giải ngân từ tháng 5 tới nay.

1,3 triệu lao động ‘tháo chạy’ chỉ chiếm khoảng 60% người đã rời đi

Theo số liệu do ông Thanh đưa ra tại buổi tọa đàm, khoảng 1,3 triệu lao động đã từ TP.HCM và các tỉnh trọng điểm phía Nam về các địa phương, chiếm khoảng 60% số người dân di chuyển.

Trong đó khoảng 292 nghìn người rời khỏi TP.HCM; 450 nghìn người rời khỏi một số tỉnh trọng điểm phía nam.

Có tới 160 nghìn người trở về Thanh Hóa, Sóc Trăng (99,7 nghìn người), Nghệ An (75,8 nghìn người); Đắk Lắk (75 nghìn người), Cà Mau (58,7 nghìn người), An Giang (65 nghìn người), Sóc Trăng (50,7 nghìn người), Hà Tĩnh (36 nghìn người), Kiên Giang (32 nghìn người), Hậu Giang (20 nghìn người)…

Ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập báo Nhân Dân nhận định: “Từ nay đến cuối năm, nếu doanh nghiệp nâng công suất hoạt động bình thường trở lại dự kiến sẽ thiếu hụt lao động khi các doanh nghiệp tập trung tuyển dụng bổ sung cho số lao động ở các tỉnh xa chưa quay lại thành phố”. Nhiều địa phương thiếu lao động cho sản xuất kinh doanh nhưng một số nơi khác lại đang gia tăng áp lực về giải quyết việc làm cho lực lượng lớn lao động trở về.

Thiếu hụt lao động có thể tăng vào nửa đầu năm 2022
Theo thông tin từ buổi tọa đàm, hiện tình trạng thiếu hụt lao động chưa nghiêm trọng vì doanh nghiệp chưa hoàn toàn hồi phục, chưa vào đợt cao điểm sản xuất.

Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho hay qua khảo sát tại các tỉnh, thành phố vùng kinh tế trọng điểm thì thấy có thiếu hụt lao động cục bộ song không nhiều vì các doanh nghiệp chưa trở lại hoạt động 100%. Hiện có khoảng 70-75% doanh nghiệp, 50-60% lượng lao động so với trạng thái bình thường, mặt khác nhiều doanh nghiệp đã có chính sách giữ chân, nên mức độ thiếu hụt lao động không đáng kể.

Tuy nhiên, ông Thanh nhận định vào khoảng tháng 1/2022 là thời điểm mà nhu cầu hàng hóa chuẩn bị cho Tết Nguyên đán rất cao, cần sử dụng nhiều lao động để phục hồi sản xuất, đặc biệt ở các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Do đó, sự thiếu hụt lao động có thể tăng vào thời gian cuối quý 1 và quý 2/2022 khi các doanh nghiệp được hoạt động trở lại với công suất cao nhất thì nhu cầu tuyển dụng lao động sẽ tăng cao. Dự kiến trong năm 2022, số lao động có nhu cầu tuyển dụng khoảng 700.000 người.

“Nguy cơ thiếu hụt lao động sẽ được ngăn chặn nếu như có các giải pháp, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và bảo đảm an sinh xã hội, sức khỏe cho người lao động trong điều kiện trạng thái bình thường mới”, ông Thanh cho biết.

Ông Lê Minh Tấn, Giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP.HCM ước tính nhu cầu nhân lực quý 1/2022 của TP này là khoảng 75.000 người. Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Giám đốc Sở LĐ-TB&XH tỉnh Đồng Nai cho hay ước khoảng 50.000 – 60.000 lao động từ tỉnh này đã về các tỉnh Nam Trung Bộ, Tây Nam Bộ, Tây Nguyên. Hiện các doanh nghiệp trong tỉnh đang có nhu cầu khoảng 35.000 – 40.000 lao động, song khá khó khăn để có thể tuyển dụng đáp ứng nhu cầu này do tâm lý e ngại tình hình dịch bệnh, theo bà Hiền.

Trong khi đó, ông Phạm Văn Tuyên, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bình Dương cho rằng tỉnh Bình Dương sẽ không có tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng trong tháng 12/2021 và quý 1/2022. Nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp sẽ tăng mạnh từ quý 2/2022 trong trường hợp dịch COVID-19 được kiểm soát hiệu quả.

Từ phía doanh nghiệp, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn dệt may Việt Nam cho biết trong đợt bùng phát dịch lần thứ 4, khoảng 65.000/155.000 lao động của Tập đoàn thuộc 19 tỉnh, thành chịu tác động lớn. Thời điểm nhạy cảm nhất, Tập đoàn có tới 56.000 lao động không thể tới nơi làm việc. Sau giãn cách, từ ngày 1/10-15/10, 92% lao động của Tập đoàn này đã trở lại làm việc ở TPHCM. Hiện còn hơn 1.200/65.000 lao động tại 19 tỉnh, thành chịu nhiều tác động bởi dịch bệnh không liên lạc được.

Ông Trường cho rằng tình trạng lao động bỏ đi chủ yếu xuất hiện ở những doanh nghiệp may mặc “trẻ” hoặc vừa được thành lập và vẫn sử dụng nhiều lao động dịch chuyển ở các tỉnh ngoài. Còn với các doanh nghiệp lâu năm, có chế độ tốt và đã có khu trọ thì ít có lao động bỏ về quê.

Ông Giang Thanh Long, Viện trưởng Viện Chính sách và Quản lý (ĐH Kinh tế Quốc dân) khẳng định lao động trong khu vực không chính thức là nhóm đối tượng tổn thương nặng nhất do đại dịch trong suốt 2 năm qua. Đặc biệt, trong đợt bùng phát dịch lần thứ 4, họ bị mất sinh kế và không có nguồn bù đắp như những người được hưởng BHXH. Do đó, theo ông Long, “chúng ta cần quan tâm tới việc số hóa tất cả các hoạt động trong đó có hoạt động đăng ký người lao động, đặc biệt là lao động tự do”…

Theo VisionTimes