Hợp tác xã Vụn Art ra đời với sứ mệnh tạo sinh kế cho người khuyết tật, đồng thời giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống.
Hợp tác xã Vụn Art là một xưởng sản xuất đồ thủ công bằng những mảnh lụa của làng nghề Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội), được thành lập năm 2017 bởi anh Lê Việt Cường, một người khuyết tật vận động. Với nguyên liệu chính là các mảnh vải vụn bỏ đi của các nhà may, bằng sự sự khéo léo, cần cù, sáng tạo, những người thợ khuyết tật tạo nên những bức tranh nghệ thuật mang đậm văn hóa, bản sắc dân tộc.
Những nghệ nhân của Vụn Art miệt mài sáng tạo (Ảnh: Vụn Art)
Cái tên “Vụn Art” mang ý nghĩa: “Mỗi người khuyết tật giống như một mảnh vụn nhỏ. Nhờ sự giúp đỡ của cộng đồng và xã hội như một “chất keo” kết dính thành một mảnh vải lớn và trên đó, để họ có thể tự vẽ được ước mơ của chính mình”, đại diện Đơn vị cho hay.
Theo anh Lê Việt Cường, một nguyên tắc mà Vụn Art đã luôn tuân thủ kể từ khi thành lập là không nhận tiền tài trợ, bởi việc làm đó sẽ gây ra tình trạng ỷ lại từ chính người khuyết tật. Trong khi đó, thay vì ngồi chờ đợi, điều quan trọng hơn là khuyến khích người khuyết tật tạo ra giá trị. Người khuyết tật cần thay đổi cách nghĩ, cách làm ra sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Với Vụn Art, “sản phẩm không được phép khuyết tật” để khách hàng có cách nhìn khác về sản phẩm do người khuyết tật làm ra. Mong muốn lớn nhất của anh Cường là có thể chuyển đổi từ mô hình dựa trên sự hỗ trợ của cộng đồng, chính quyền thành mô hình có thể tự sống được, bởi sống bằng sự ủng hộ, giúp đỡ sẽ không lâu dài, bền vững được.
Được biết, vào những ngày đầu, Hợp tác xã chỉ có 15 học viên, nhưng đã có 13 người bỏ cuộc. Để quy tụ hơn 20 con người khuyết tật về với gia đình Vụn Art là điều không hề dễ dàng. Bản thân Giám đốc Hợp tác xã Vụn Art không nề hà đi hết 17 phường của quận Hà Đông, đến từng ngõ, gõ cửa từng nhà, vận động mỗi gia đình cho con em mình tham gia dự án. Việc đào tạo nghề cũng rất khó khăn, bởi các bạn ở đây thuộc nhiều dạng tật khác nhau, do khả năng tiếp thu của mọi người vô cùng hạn chế nên đòi hỏi rất nhiều sự thấu cảm, kiên trì về thời gian. Ngoài dạy nghề, Vụn Art còn phải bỏ một khoản chi phí đáng kể để thuê giáo viên dạy các học viên ở đây ngôn ngữ ký hiệu, và cả dạy văn hóa cho những người chưa từng đi học. Song, nỗi niềm trăn trở lớn nhất lúc đó là nghiên cứu phát triển sản phẩm gì vừa phù hợp năng lực các bạn khuyết tật, vừa đáp ứng được nhu cầu thị trường.
Đông đảo khách quốc tế tham gia trải nghiệm ghép tranh tại Vụn Art (Ảnh: Vụn Art)
Và rồi anh Lê Việt Cường cũng tìm được hướng đi mới cho Vụn bằng ý tưởng đưa các mảnh vải lụa có thể bám được trên nền áo phông, túi vải. Nhưng từ ý tưởng đến thực tế vốn không đơn giản bởi để những miếng lụa Vạn Phúc đính kết lên sản phẩm giữ được màu sắc tươi tắn vốn có, không bị bong tróc và có thể giặt được nhiều lần là cả một quá trình trải nghiệm và tìm kiếm. Mặc dù gặp nhiều thất bại nhưng qua sự giới thiệu cùng sự giúp đỡ tận tình của rất nhiều người bạn, sau gần một năm, cuối tháng 9/2019, anh Cường đã tìm được chất keo dính đặc biệt, đáp ứng được tất cả những tiêu chí trên. Vụn Art dần được nhiều người biết đến hơn…Cũng trong năm đó, Vụn Art vinh dự được TP Hà Nội thẩm định đánh giá OCOP 4 sao – hàng thủ công đạt chất lượng xuất khẩu, đại diện cho thương hiệu Quốc gia.
Đến nay, sau 7 năm hoạt động và phát triển, với tư duy sáng tạo và nỗ lực không ngừng, Vụn Art đã bán hàng chục nghìn sản phẩm, bao gồm túi tote, áo phông, ví vải và tranh ảnh cho khách hàng cá nhân cũng như các doanh nghiệp và tổ chức lớn, bao gồm: Đại sứ quán Hoa Kỳ, Đại sứ quán Đức, Tập đoàn Viettel, Viện Goethe,…
Phu nhân Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân Thủ tướng Singapore tham quan tại Vụn Art (Ảnh: Vụn Art)
Vụn Art cũng thường xuyên đón các đoàn khách trong nước và quốc tế đến tham quan và trải nghiệm trực tiếp công việc ghép tranh từ vải vụn. Những hoạt động này đã góp phần giúp người khuyết tật tự tin hòa nhập với cộng đồng hơn. Tháng 8/2023, Hợp tác xã vinh dự được đón tiếp Phu nhân Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân Thủ tướng Singapore tới tham quan tại cơ sở của mình.
Chia sẻ về định hướng phát triển trong thời gian tới, đại diện Vụn Art cho biết đang nỗ lực mở rộng mô hình kinh doanh, nhằm chinh phục được thị trường rộng lớn hơn, qua đó có thể tạo sinh kế bền vững cho nhóm người yếu thế.
Trần Kim Anh
