Khoảng thời gian từ nửa cuối năm 2020 đến tháng 1/2021, nhạc sĩ Trần Tiến những hai lần chết đi sống lại trên báo chí và mạng xã hội. Kể ra nhìn lại cuộc đời của vị nhạc sĩ được yêu mến bậc nhất của âm nhạc Việt Nam, thì chuyện này cũng thường. Người ta từng nhiều lần định giết anh trong cuộc đời thật cũng như tin đồn nhưng lần nào Trần Tiến cũng thoát hiểm ngoạn mục và xuất hiện trở lại sung mãn, mới mẻ, rực rỡ hơn trước nhiều.
Thời trẻ, bản lý lịch “đen” tưởng đã mãi giam chân chàng trai Trần Việt Tiến ở lại trên cánh đồng Phủ Quốc bên chùa Thầy, xứ Đoài, không hy vọng được học hành hay ca hát xa hơn ở bất kỳ đâu. Nhưng anh đã thoát được nghịch cảnh bằng cách xin làm chân hậu đài bốc vác cho Đoàn ca múa Hà Nội, một vị trí chẳng ai thèm “soi” lý lịch rồi bất ngờ ngoi lên thành một ca sĩ kiêm nhạc sĩ rất được yêu mến nơi tuyến lửa khu 4 và Trường Sơn với hai bài hát nổi tiếng thời ấy do anh vừa sáng tác vừa đàn hát là Thanh niên ra tiền tuyến và Cô gái Sầm Nưa. Hai bài hát được giải nhất trong cuộc thi Tiếng hát át tiếng bom.
Năm 1978, sau khi tốt nghiệp, tay trắng nam tiến, được Trịnh Công Sơn thương nuôi dăm hôm rồi ra lang thang khắp Sài Gòn, chạy sô hát kiếm ăn rất vất vả. Nhưng rồi Trần Tiến tưởng đã cất cánh bay xa với hàng loạt ca khúc rất “hot” như Giai điệu tổ quốc, Vết chân tròn trên cát, Điệp khúc tình yêu, Chiếc vòng cầu hôn, Mặt trời bé con…chấn động cả nước. Nhưng không hiểu vì sao những người có trách nhiệm lại cho những bài hát hay và “đỏ” như vậy là các bài hát có vấn đề và cấm phổ biến. Trần Tiến lần đầu tiên suýt bị dìm chết vì những bài hát của mình. Nhưng chàng nhạc sĩ kiêm ca sĩ bom đạn Mỹ đánh không chết này dễ gì gục ngã như thế. Cấm các bài ấy, anh lại có ngay hàng loạt bài khác hay không kém và còn hay hơn: Tạm biệt chim én, Sao em nỡ vội lấy chồng, Ngọn lửa cao nguyên, Tóc gió thôi bay, Thành phố trẻ, Mùa xuân gọi…
Tiếng tăm đang nổi như cồn đúng lúc đất nước bước vào đổi mới, Trần Tiến thành lập ban nhạc Rock Đen Trắng chơi nhạc rock chính trị với hàng loạt ca khúc tràn đầy tinh thần glanost và perestroika như Trần trụi 87, Ý nghĩ trong phòng hải quan, Đồng hồ…Vì sự “cầm đèn chạy trước ô tô” này, Trần Tiến bị coi là kêu gọi bạo loạn, suýt bị công an TPHCM bắt giam nếu anh không nhanh chân chạy ra Hà Nội nhờ bạn bè và lãnh đạo văn nghệ kêu cứu Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh và được ông Linh giải oan bằng một kết luận như đinh đóng cột: “Trần Tiến không kích động bạo loạn. Trần Tiến kích động lòng yêu nước”.
Thoát tù tội trong gang tấc, Trần Tiến không dại chơi rock chính trị đầy bất trắc nữa, anh trở về với nhạc pop mang âm hưởng dân nhạc các dân tộc VN mà mình đã bắt đầu từ Sao em nỡ vội lấy chồng với hàng loạt bài hát tuyệt hay: Tiếng trống Paranưng, Ngựa ô thương nhớ, Ngẫu hứng sông Hồng, Giấc mơ Chapi, Chuyện tình thảo nguyên, Tùy hứng lý qua cầu…Nhận lời mời của chúng tôi, ông đã qua Nha Trang dựng cho đoàn Hải Đăng ba ca khúc Tiếng trống paranưng, Ngựa ô thương nhớ, Ngẫu hứng sông Hồng làm ba tiết mục “đinh” để chúng tôi đem sang biểu diễn rất thành công ở Liên xô.
Những năm 1990, Trần Tiến lập ra Ban Du ca đồng nội với hai thành viên chính là anh và ca sĩ Hồng Ngọc cùng chiếc đàn ghita và chiếc xe Jeep mui trần đi hát rong xuyên Việt các bài hát của riêng Trần Tiến. Sàn diễn của anh có khi là góc đường, các quảng trường, sân vận động và được hưởng ứng hết sức nồng nhiệt. Nhạc sĩ Dương Thụ từng nhận xét Trần Tiến là một nhạc sĩ được trời sinh để làm kẻ du ca. Tuy vậy, Du ca đồng nội đang hoạt động ngon trớn thì vướng thị phi về tiền bạc và tình ái. Thế là toang giấc mộng du ca. Rồi trường nhạc từ thiện được thành lập cho trẻ mồ côi từ nguồn thu từ du ca từ thiện được 7 năm thì hết tiền, đóng cửa với một đống nợ. May mà Trần Tiến đã trở về nguyên vẹn với gia đình từ những năm 2000, lặng lẽ sống ở Vũng Tàu và viết hàng trăm bài hát mới, viết sách rất hay về Hà Nội, làm các show diễn chấn động cùng ông anh Trần Hiếu và cô cháu Trần Thu Hà.
20 năm qua, Trần Tiến đã nhiều lần “thập tử” ở Vũng Tàu nhưng lần nào anh cũng “nhất sinh” tươi tắn trở lại. Chỉ vì một cơn bạo bệnh từ giữa năm 2020 mà Trần Tiến đã kiên cường chiến đấu vượt qua ngoạn mục thì để câu view và bán báo mà mạng xã hội, vài tờ báo lại đã hai lần “giết” Trần Tiến trong vòng vài tháng. Lần gần nhất tin anh chết mới xuất hiện đầu năm 2021 thì anh đã có mặt với nụ cười sau bộ ria quen thuộc trong cuộc họp báo ở Hà Nội về chương trình ca nhạc mang tên Chuyện tình gồm các nhạc phẩm của Trần Tiến – Thanh Tùng.
Trần Tiến kể rằng: sự lạc quan của con người âm nhạc cùng tình yêu thương của gia đình, bè bạn đã giúp Trần Tiến đối diện và đứng vững trong cuộc chiến kéo dài vài tháng trời với tử thần. Đầu giường bệnh của ông luôn có chiếc laptop. Trong khoảnh khắc sinh tử cận kề, ông đã vớ lấy chiếc máy tính, và ráng sức tự thu âm ca khúc Không gục ngã mà ông vừa viết xong. Bài hát đã giúp ông vượt qua cái chết. Đây là bài hát sinh ra từ trên giường bệnh nên đã được các bác sĩ chữa bệnh cho ông gọi là “Bệnh nhân ca”, bởi sự cổ vũ to lớn cho con người bởi giai điệu và lời ca chứa đựng một tình yêu cuộc sống cực kỳ mạnh mẽ, bất chấp những ngặt nghèo của số phận. Trần Tiến tự răn mình cũng là nhắn với mọi người: “Đứng dậy! Đứng dậy thôi. Bao nhiêu năm qua, ta không gục ngã. Đứng dậy, hãy vượt qua…Người ta sống cho một tình yêu. Đứng dậy! Hãy vượt lên chính mình. Vó ngựa còn phi. Đứng dậy! Hãy vượt qua số phận. Trái tim còn yêu”.
Có một thời ở TPHCM, người ta từng đồn Thanh Tùng và Trần Tiến là hai nhạc sĩ quyết không đội chung trời như rừng không thể có hai cọp. Thanh Tùng đã đi xa mấy năm, bây giờ các đồng nghiệp trẻ mời Trần Tiến lại ra Hà Nội vào đầu tháng Ba 2021 trong một câu chuyện tình chung của hai nhạc sĩ tài năng này. Họ có chung một chuyện tình, có chung một sân khấu, một đêm diễn thì làm gì có chuyện không đội chung trời. Những người thực tài không bao giờ là những kẻ đố kỵ. Thực ra Trần Tiến và Thanh Tùng là hai người rất đồng điệu về âm nhạc. Trần Tiến nói: “Tôi luôn luôn nghĩ đến nhạc Thanh Tùng như con người của anh ấy là một điệu trưởng sang trọng. Trong âm nhạc có hai điệu trưởng và điệu thứ. Điệu trưởng thường vui, hồn nhiên, mơ mộng còn điệu thứ thì buồn thảm, cô đơn. Nghe một hai bài hát của anh ấy thôi tôi rất thích cái buồn, nỗi buồn trong điệu trưởng… Tôi ngược lại, là điệu thứ buồn cô đơn và âm nhạc của tôi ở dưới mặt đất, bám lấy mặt đất”.
Trần Tiến đã cùng Trần Thu Hà, Hồng Nhung, Quang Dũng, Bằng Kiều đã thực sự cháy hết mình trên chương trình “Chuyện tình” trên sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội tháng 3 vừa qua. Riêng Trần Tiến thì đã hát như chưa bao giờ được hát, đã nói như chưa bao giờ được nói. Và khán giả đã rất yêu Trần Tiến cũng thấy chưa bao giờ Trần Tiến cháy bỏng say đắm với cuộc sống và âm nhạc đến vậy. Anh cháy bỏng, say đắm đến 200% nội lực của mình để thay cho người bạn âm nhạc đã mất làm nên một đêm nhạc khó quên giữa những năm covid.
Trần Tiến là vậy, sau mỗi lần chết hụt vì tai nạn thật hay tin đồn giả thì bao giờ anh cũng “sống lại” một cách tươi vui, hóm hỉnh, mới mẻ và mạnh mẽ hơn bao giờ hết. “Đứng dậy! Hãy vượt lên chính mình. Vó ngựa còn phi. Đứng dậy! Hãy vượt qua số phận. Trái tim còn yêu”…
Nguyễn Thế Khoa
