Đại đội sơn cước (trong ảnh), thuộc trung đoàn bộ binh 448, sư đoàn 150, quân đoàn 50, quân khu Thành Đô, Trung Quốc ra hàng quân và dân một xã ở tỉnh Cao Bằng của Việt Nam tháng 3/1979.
Khi ra hàng, đơn vị còn có đầy đủ cả trăm quân với cả bộ sậu: Đại đội trưởng Lý Hòa Bình, Chính trị viên Phùng Tăng Mẫn, cả Ban chi ủy, các Trung đội trưởng… cùng đầy đủ vũ khí, trang bị. Cùng đi với đại đội còn có hai cán bộ do trung đoàn cấp trên phái xuống để “đốc chiến”, gồm Tham mưu phó trung đoàn Phó Bồi Đức và Phó chính ủy trung đoàn Long Đức Xương.
Sáng 11/3, cánh Tây của tiểu đoàn 2 (TQ) gồm đại đội 8 đặc nhiệm có Sở chỉ huy tiền phương trung đoàn 448 với Trung đoàn trưởng Hồ Khánh Trung và Phó chính ủy Long Đức Xương đi kèm bị quân đội Việt Nam tập kích ở thôn Nà Ca (xã Minh Tân, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng). Quân Việt Nam không đông, nhưng chiếm được địa thế có lợi, dùng súng máy bắn quét vào lũ xâm lược đểu giả. Phía Trung Quốc bất ngờ, không kịp trở tay nên thương vong nặng nề.
Khi các đơn vị còn lại rút được êm xuôi, đại đội sơn cước 8 dùng phải bản đồ cũ (75 năm) lớ ngớ như đám “trẻ lạc” và bị quân ta phản công bao vây ở một đồi đá. Nhìn xung quanh, thấy đâu đâu cũng quân VN, và đối chiếu với bản đồ, ban chỉ huy đại đội TQ này biết rằng, đánh để mở đường về là vô vọng. Chính vì vậy, Chi ủy chi bộ đại đội này đã tiến hành họp cấp ủy mở rộng khẩn cấp, có “ra nghị quyết” đàng hoàng. Khi ra hàng và giao nộp vũ khí, đại đội này còn trình phía ta cả bản “Nghị quyết” bất hủ. “Nghị quyết ra hàng” ghi rõ:”Tuân theo lời dạy của lãnh tụ Lê-nin, là: Hãy làm việc cụ thể, trong từng giai đoạn cụ thể. Vậy nay quyết nghị ra hàng, để bảo toàn lực lượng, đặng còn về với Tổ quốc”.
Đây là bản “nghị quyết” độc nhất vô nhị, chưa từng có trong toàn bộ lịch sử chiến tranh thế giới (kể cả trong Đại chiến thế giới 2, Chiến tranh Triều Tiên, Chiến tranh Việt Nam…). Báo chí Trung Quốc sau đó gọi đây là “sự kiện nhục nhã”. Vụ việc đã được đưa thành giáo trình “phản diện điển hình” của việc tăng cường chỉ huy trong quân đội Trung Quốc.
Sau khi được trao trả, Lý Hòa Bình, Đại đội trưởng và Phùng Tăng Mẫn, Chính trị viên Đại đội 8 nhận án 10 năm tù giam vì tội ”phản bội đầu hàng”. Do phạm quá nhiều sai lầm và thiệt hại nặng nề, nhục nhã trong cuộc chiến xâm lược VN nên ở đợt điều chỉnh biên chế năm 1985, Quân đoàn 50 và Sư đoàn 150 với 4 trung đoàn trực thuộc bị xóa phiên hiệu, vĩnh viễn không còn tồn tại trong biên chế của quân đội Trung Quốc.
Nguyễn Thế Nhật Phong
