Dự và phát biểu tại Diễn đàn hợp tác xã quốc gia năm 2025 diễn ra tại Hà Nội (sáng 11/4), Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể nhấn mạnh định hướng nhanh chóng chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, tức là phát huy hiệu quả cao nhất trên một đơn vị diện tích, tối ưu hoá về giá trị chứ không chỉ tối đa hoá về sản lượng.
Sản xuất xanh là xu thế tất yếu
Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Phó Thủ tướng gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất nhân dịp Kỷ niệm 79 năm Ngày Hợp tác xã Việt Nam (11/4/1946-11/4/2025) và ghi nhận, biểu dương Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam cùng với các bộ, ngành, địa phương đã có sáng kiến và tổ chức thành công Diễn đàn.
Phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang là xu thế chung và tất yếu của nhiều quốc gia trên thế giới. Chính phủ Việt Nam cũng đã chủ động, nỗ lực, quyết tâm cao trong tiến trình chuyển đổi xanh, ban hành các nghị quyết, chiến lược, kế hoạch hành động, cam kết quốc tế, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.
Qua đó, HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác, các thành viên, hộ gia đình được tham gia tích cực, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về giảm cường độ phát thải khí nhà kính, xanh hóa các ngành kinh tế, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng điểm lại một số quan điểm, giải pháp giá trị và đạt sự đồng thuận cao mà các đại biểu đã thảo luận, đưa ra tại Diễn đàn.
Thứ nhất, thống nhất về nhận thức trong toàn xã hội, khẳng định phát triển kinh tế tập thể (KTTT) là một trong những nền tảng quan trọng để đạt mục tiêu tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững; là một kênh quan trọng để thực hiện các chính sách phát triển văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
“Gần đây, trong bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân đã khẳng định khu vực kinh tế tư nhân cùng với kinh tế nhà nước, KTTT là tập hợp nòng cốt để xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự lực, tự cường”, Phó Thủ tướng cho biết.
Thứ hai, chuyển đổi sản xuất xanh là tập trung vào chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường; áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và năng lượng; dựa trên nền tảng khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Thứ ba, chuyển đổi xanh, phát triển xanh không thể tách rời khỏi công nghệ xanh, chuyển đổi số và mô hình kinh tế tuần hoàn.
Theo Phó Thủ tướng, cần tận dụng tối các thành tựu của KHCN để nâng cao hiệu quả chuyển đổi xanh. Trong đó, sử dụng AI để tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng; ứng dụng blockchain để minh bạch hóa chuỗi cung ứng xanh; đẩy mạnh năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời nhằm phục vụ sản xuất, tiêu dùng xanh; dùng AI, blockchain, cảm biến để phát triển nông nghiệp sinh thái.
Thứ tư, để thúc đẩy chuyển đổi sản xuất xanh khu vực KTTT đi nhanh, đúng hướng, đạt kết quả cao, cần có một môi trường pháp lý thông thoáng, minh bạch, ổn định, có tính dự báo cao và có sự tham gia hỗ trợ của Nhà nước.
Thứ năm, chuyển đổi sản xuất xanh đối với HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong khu vực KTTT.
“Chúng ta cần chú trọng phát triển các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp dựa trên tiêu chí hiện đại, sạch, hữu cơ bền vững, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên; đẩy nhanh tiến độ các dự án trồng rừng, tái trồng rừng, phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Nghiên cứu khung tín dụng riêng hỗ trợ HTX chuyển đổi xanh
Cho rằng vấn đề nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, tối ưu hoá giá trị của việc sử dụng đất là mục tiêu cần quan tâm hơn là gia tăng sản lượng đơn thuần, Phó Thủ tướng nhấn mạnh cần chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, tức là làm thế nào để phát huy hiệu quả cao nhất trên một đơn vị diện tích, tối ưu hoá về giá trị chứ không phải tối đa hoá về sản lượng.
“Đẩy sản lượng lên cao mà không tính tới đầu ra, lợi nhuận, hiệu quả thì chính là “bóc lột đất đai”, làm ô nhiễm môi trường và người dân khó giàu lên”, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhận định.
Cũng theo Phó Thủ tướng, Ngân hàng Nhà nước cần nghiên cứu khung tín dụng riêng cho HTX chuyển đổi xanh; Bộ Tài chính nghiên cứu xây dựng Đề án chuyển đổi số cho HTX.
Để đạt được các mục tiêu này, hướng tới tăng trưởng bao trùm, phát triển bền vững, Phó Thủ tướng gợi mở một số nhiệm vụ, giải pháp.
Cụ thể, đối với các bộ, ngành, địa phương: (1) tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng vừa quản lý vừa kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các tổ chức KTTT sản xuất kinh doanh; (2) thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khu vực KTTT; (3) tăng cường thúc đẩy tài chính xanh và thu hút vốn đầu tư quốc tế.
“Tôi đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn, hỗ trợ các HTX, nhất là các HTX ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; các dự án đổi mới công nghệ, dự án “xanh” được tiếp cận, vay vốn tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng; nghiên cứu khung tín dụng riêng hỗ trợ HTX chuyển đổi xanh”, Phó Thủ tướng chỉ đạo.
Bên cạnh đó, Liên minh HTX Việt Nam phải phát huy vai trò đại diện nòng cốt, hỗ trợ các tổ chức KTTT trong việc tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của khu vực KTTT về vai trò, ý nghĩa của tăng trưởng xanh, nhiệm vụ chuyển đổi xanh; nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương và hướng dẫn nghiệp vụ cho các quỹ HTX địa phương, nghiên cứu tiếp cận các nguồn tài chính xanh.
Đặc biệt, Phó Thủ tưởng đề nghị Liên minh HTX phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao mở rộng và vươn ra các thị trường quốc tế.
Đối với các tổ chức KTTT, HTX, Phó Thủ tướng yêu cầu chủ động vượt qua những rào cản và vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên; chuyển biến mạnh mẽ về cả tư duy, nhận thức và hành động; tăng cường đầu tư vào chuyển đổi xanh, công nghệ xanh và chuyển đổi số.
Đồng thời, phát triển các tổ chức KTTT gắn với phát triển chuyển đổi xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn nhằm cạnh tranh tốt hơn cũng như đáp ứng xu hướng mới của thị trường tiêu dùng; xác định nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định thành công của quá trình chuyển đổi xanh.
Kêu gọi các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng HTX không chỉ dừng lại ở đối thoại, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị bắt tay ngay vào những việc làm, dự án cụ thể, giúp khu vực KTTT tiếp tục phát triển, bắt kịp, tiến cùng với các thành phần kinh tế khác, tạo ra giá trị bền vững cho thế hệ tương lai, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng./.
Thu Sa
