Đồng bào Khmer rộn ràng đón Tết Chôl Chnăm Thmây

Trong khuôn khổ Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam 2023, ngày 15/4, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Khmer tổ chức tái hiện Tết Chôl Chnăm Thmây vô cùng vui tươi, đầm ấm.

Tết Chôl Chnăm Thmây là lễ hội mừng năm mới theo lịch cổ truyền của dân tộc Khmer, diễn ra trong 3 ngày từ 14 đến ngày 16/4 hàng năm. Sự kiện này có ý nghĩa rất quan trọng đối với đồng bào Khmer vì đây vừa là ngày mở đầu năm mới, mở đầu thời vụ mới, cũng là ngày hạnh phúc tươi vui trong năm.

Trong đó, ngày thứ 1 gọi là ngày Thngay Chôl Chnăm Thmây (ngày vào năm mới) (lễ rước “Mâh Sangkran mới”). Lễ này có thể tổ chức sớm hay muộn trong ngày, miễn là chọn đúng giờ tốt, theo quan niệm của người Khmer. Mọi người được tắm gội, mặc quần áo đẹp, mang nhang đèn, lễ vật đến chùa dâng lên các vị sư và được nghe các vị chúc tụng năm mới.

Tết Chôl Chnăm Thmây là nét đẹp truyền thống của đồng bào Khmer Nam bộ.

Ngày thứ 2 của Tết Chôl Chnăm Thmây gọi là Thngay Von-boch. Theo phong tục truyền thống mỗi gia đình làm lễ dâng cơm buổi sớm và buổi trưa cho các vị sư sãi. Theo đạo Phật Tiểu thừa, thì các ngày lễ tín đồ đi chùa lạy Phật có bổn phận mang cơm và thức ăn dâng cho sư sãi và lắng nghe các vị chúc tụng, cầu an, thuyết pháp giảng đạo, rồi các thanh niên nam nữ vui chơi trước sân chùa.

Vào buổi chiều, đồng bào sẽ tiến hành lễ đắp núi cát, gọi là Puôn-phnum-khsach. Để đắp núi cát, người ta dùng cát sạch đổ thành đống bên ngoài hành lang trước sân chùa. Theo sự hướng dẫn của các vị Achar, người ta lấy cát đắp 9 ngọn núi nhỏ gồm 8 ngọn ở 8 hướng và 1 ngọn ở chính giữa. Ngọn chính giữa tượng trưng cho trung tâm trái đất, còn lại tượng trưng cho bốn phương, tám hướng của vũ trụ. Đắp núi xong, người ta dùng tre (hoặc vật liệu khác) rào quanh 9 ngọn núi này.

Ngày thứ ba của Tết Chôl Chnăm Thmây gọi là Thngay Lơn-săk (ngày thêm tuổi), mới chính là ngày chính cũng là ngày cuối tết, tương tự như hai ngày đầu, sau khi đã dâng cơm sáng cho các vị sư ở chùa, người ta làm lễ tắm tượng Phật bằng nước có ướp hương thơm, để tỏ lòng tưởng nhớ và biết ơn đức Phật, rồi chúc mừng cha mẹ, ông bà, dâng bánh trái để tạ ơn, đồng thời cũng để rửa những điều không may của năm cũ để sang năm mới vạn sự như ý.

Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây, nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là dịp đón mừng năm mới và cầu chúc cho vạn sự tốt lành, người người mạnh khỏe, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Ngoài ra, Tết Chôl Chnăm Thmây là một trong những di sản văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer đã và đang được gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Một số hình ảnh đồng bào Khmer rộn ràng đón Tết Chôl Chnăm Thmây