Bến Thành không chỉ là khu vực hội tụ nhịp sống đô thị sôi động bậc nhất TP.HCM, mà còn là không gian kết tinh các giá trị lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng đã hình thành hơn 300 năm. Trong bối cảnh đô thị hóa mạnh mẽ và phát triển kinh tế đêm, phường Bến Thành đang đứng trước một bài toán không dễ: làm sao để phát triển năng động, hội nhập quốc tế nhưng vẫn giữ trọn hồn cốt di sản đô thị trung tâm.
Bài toán bảo tồn – phát triển giữa lòng đô thị
Hơn một thế kỷ tồn tại, Chợ Bến Thành không chỉ là trung tâm thương mại mang tính biểu tượng mà còn là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố, gắn liền với ký ức và bản sắc của nhiều thế hệ người dân. Việc chỉnh trang không gian phía trước chợ, hình thành quảng trường công cộng hiện đại được xem là hướng tiếp cận nhằm cân bằng giữa bảo tồn di sản và phát triển hạ tầng đô thị, tạo ra không gian sinh hoạt chung cho cộng đồng và du khách.
Tuy nhiên, áp lực đô thị hóa nhanh, mật độ thương mại – dịch vụ cao và sự đa dạng trong hoạt động kinh tế – văn hóa khiến công tác quản lý không gian đô thị tại Bến Thành trở nên phức tạp. Sau sáp nhập địa giới hành chính, quy mô phường được mở rộng, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý “gần dân, sát dân”, vừa đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ hơn trong quy hoạch, bảo tồn và phát triển.
Không gian văn hóa – tín ngưỡng đa tầng
Bến Thành được định vị là một trong những trung tâm văn hóa – tín ngưỡng – thương mại – du lịch quan trọng của TP.HCM, nơi giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Hệ thống cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng tại đây đặc biệt phong phú, từ chùa Việt, miếu của cộng đồng người Hoa, nhà thờ Công giáo đến Đền thờ nữ thần Mariamman – công trình Hindu giáo hơn 140 năm tuổi, độc đáo giữa trung tâm đô thị.
Sự hiện diện thường xuyên của cộng đồng cư dân đa văn hóa cùng du khách quốc tế tại các không gian tín ngưỡng không chỉ phản ánh đời sống tâm linh phong phú, mà còn là minh chứng cho tinh thần cởi mở, bao dung và tôn trọng sự đa dạng – những giá trị đã làm nên bản sắc riêng của Bến Thành nói riêng và đô thị TP.HCM nói chung.
Bên cạnh đó là hàng loạt di tích có giá trị quốc gia và thành phố như Chợ Bến Thành, Miếu Thiên Hậu, Nhà thờ Huyện Sỹ, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM… tạo nên một bức tranh đô thị giàu chiều sâu lịch sử, nơi mỗi công trình đều mang theo dấu ấn của từng giai đoạn phát triển.
Kinh tế đêm và nhịp sống 24/7
Một điểm nhấn đặc biệt của Bến Thành là phố đi bộ Bùi Viện – không gian kinh tế đêm nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Việc phát triển kinh tế đêm tại đây được định hướng song hành với tăng cường quản lý nhà nước, đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường và hài hòa với đời sống cư dân địa phương.
Nhịp sống 24/7 tại Bến Thành được tổ chức linh hoạt: ban ngày là trung tâm hành chính, thương mại truyền thống; ban đêm là không gian du lịch, giải trí, dịch vụ sôi động. Cao ốc hiện đại xen lẫn hẻm nhỏ, quán vỉa hè và những cửa hàng gia truyền đã tạo nên diện mạo đô thị vừa hiện đại, vừa hoài niệm – một nét đặc trưng khó trộn lẫn.
Với lợi thế sở hữu Ga Metro Bến Thành – trung tâm kết nối của tuyến metro số 1 cùng mạng lưới giao thông liên vùng, phường đang từng bước định hướng phát triển không gian công cộng, quảng trường và trục đi bộ, khuyến khích giao thông công cộng, góp phần xây dựng hình ảnh đô thị xanh, văn minh và bền vững.
Giữ lửa di sản trong dòng chảy phát triển
Bến Thành hôm nay không chỉ là trung tâm kinh tế – du lịch mà còn là “trái tim văn hóa” của đô thị TP.HCM. Giữa dòng chảy phát triển không ngừng, việc giữ gìn di sản, tôn trọng không gian tín ngưỡng và phát triển kinh tế đêm một cách có kiểm soát chính là cách để đô thị trung tâm này tiếp tục phát triển bền vững.
Hiện đại hóa mà không đánh mất cội nguồn, phát triển kinh tế nhưng vẫn gìn giữ bản sắc và lợi ích cộng đồng – đó không chỉ là định hướng quản lý đô thị, mà còn là cam kết lâu dài của chính quyền và người dân Bến Thành, để nơi đây tiếp tục là không gian sống động, giàu bản sắc và đáng tự hào của TP.HCM hôm nay và mai sau.
Kim Hương
