Châu Âu sẽ cần một khuôn khổ an ninh mới để vận hành. Nếu việc đưa ra lời đề nghị mời Nga gia nhập NATO ngay bây giờ có thể ngăn Putin, tại sao không thử tung xúc xắc?
Ba mươi năm trước, một nhà lãnh đạo Nga đã đưa ra một sáng kiến mới cho hòa bình.
Ngày đó là tháng 12 năm 1991 và người viết là Boris Yeltsin, người từng là tổng thống đầu tiên của nước Nga mới độc lập.
Bức thư của Yeltsin là gửi cho Nato, và ông ấy đang nói về triển vọng Nga trở thành thành viên NATO.
Ông viết: “Chúng tôi coi những mối quan hệ này là rất nghiêm túc và mong muốn phát triển cuộc đối thoại này theo mọi hướng, cả trên bình diện chính trị và quân sự. “Hôm nay, chúng tôi đang đặt ra câu hỏi về tư cách thành viên của Nga tại NATO, tuy nhiên, hãy coi đó là một mục đích chính trị lâu dài (ý là không cần gấp rút)”.
Một vài năm sau, khi Nga ký kết hiệp ước được gọi là Đối tác vì Hòa bình, Tổng thống Mỹ Bill Clinton cho rằng đó là một “con đường dẫn đến việc trở thành thành viên của NATO”.
Vài năm sau đó, chính quyền của George W Bush một lần nữa đánh giá sự quan tâm của Nga.
Châu Âu luôn e dè sức mạnh quân sự của Nga, đặc biệt là kho vũ khí hạt nhân khiến NATO ở trong trạng thái đứng ngồi khó yên – Ảnh: Internet
Vào năm 2000, Vladimir Putin đã được phát thanh viên David Frost hỏi trong một cuộc phỏng vấn của BBC rằng liệu Nga có thể tham gia NATO hay không.
Khi đó, ông Putin trả lời: “Tôi không thấy lý do tại sao không. Tôi sẽ không loại trừ khả năng như vậy – nhưng tôi nhắc lại – nếu và khi các quan điểm của Nga được coi là quan điểm của một đối tác bình đẳng”.
Người đứng đầu NATO lúc bấy giờ, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh George Robertson, nghĩ rằng ông Putin là người thật lòng. Sau đó, ông Robertson nói: “Họ muốn trở thành một phần của phương tây thịnh vượng, ổn định, an toàn mà đã không tồn tại ở nước Nga vào thời điểm đó”.
Rồi tất cả chúng ta đều biết điều đó đã không xảy ra. Chúng ta biết rằng Nga đã đăng ký vào Hội đồng Nga-NATO vào năm 2002, được thành lập như một phương tiện để cải thiện đối thoại, nhưng Hội đồng này đã bị đình chỉ vào năm 2014 sau khi Nga sáp nhập Crimea.
Trên thực tế, mối quan hệ của Nga với phương Tây đã xấu đi từ lâu trước đó, bằng chứng nổi bật là bài phát biểu năm 2007 của Putin tại Munich khi ông công kích điều mà ông gọi là sự thống trị của Mỹ trong các vấn đề quốc tế và cáo buộc nước này kích động một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới bằng cách phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo, phá hoại các thể chế quốc tế và khiến Trung Đông trở nên bất ổn hơn.
Ông Putin nói: “Quá trình mở rộng NATO không liên quan gì đến việc hiện đại hóa liên minh. “Chúng tôi có quyền chất vấn: “Việc mở rộng này được hướng tới chống lại ai?”
Khi tờ The Independent đưa ra hỏi ý kiến nhiều chuyên gia về vấn đề này, mọi người đều cảm thấy lo lắng.
Daniel Fried, một nhà ngoại giao Mỹ, từng là trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu và Á-Âu từ năm 2005 đến năm 2009 và đại sứ Mỹ tại Ba Lan từ năm 1997 đến năm 2000, xác nhận Mỹ đã từng liên hệ với Nga về khả năng kết nạp Nga trở thành thành viên NATO.
Tuy nhiên, ông cho biết việc trao tư cách thành viên NATO cho Putin lúc này có thể được coi là một phần thưởng cho chính sách cơ bắp của ông và nó sẽ phát đi một tín hiệu hoàn toàn sai lầm.
Ông cho biết Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã nói với Putin vào đầu năm nay rằng ông không ủng hộ việc Ukraine trở thành thành viên của NATO.
Ông nói rằng Nga có thể đạt được một số thỏa thuận bằng văn bản với Đức nếu đó là mục tiêu của Moscow. Ông nói: “Nếu người Nga thực sự quan tâm, họ có thể nhận được thứ gì đó tương tự”. Có thể hiểu “thứ gì đó tương tự” mà Thủ tướng Đức nói là việc mời Nga vào NATO.
Với một thành viên mới muốn vào NATO thì phải có sự đồng ý đầy đủ của 30 thành viên trong khối; Trong số các thành viên hiện tại, ông Scholz dự đoán, có lẽ sẽ chỉ có Hungary tham gia (ủng hộ Nga vào khối).
Sau đó là các yêu cầu khác, chẳng hạn như quốc gia đáp ứng các tiêu chuẩn dân chủ nhất định. Cuối cùng, Putin có thể chỉ đơn giản là chế giễu gợi ý này.
Medea Benjamin, người đồng sáng lập nhóm hòa bình Code Pink, cũng cho rằng đó là một hành động không khởi đầu. “NATO lẽ ra đã bị loại bỏ vào cuối Chiến tranh Lạnh. Chúng tôi không nghĩ rằng các giải pháp tốt nhất là liên minh quân sự”.
Đến một lúc nào đó, cuộc khủng hoảng hiện tại ở Ukraine sẽ đi đến hồi kết. Tuy nhiên, cảm giác bị đe dọa bởi phương Tây của Putin – dù tưởng tượng hay không – sẽ không biến mất. Châu Âu sẽ cần một khuôn khổ an ninh mới để vận hành. Nếu việc đưa ra lời đề nghị ngay bây giờ có thể ngăn Putin, tại sao không thử tung xúc xắc?
Điều khác, là cả Nga và phương Tây đều có hơn 5.500 đầu đạn hạt nhân và không có cơ chế nào có ý nghĩa để điều chỉnh hoặc giám sát chúng. Mọi sự tin tưởng nhau hiện giờ đã không còn nữa.
Anh Tú (theo Independent)
Nguồn: 1thegioi
