Thời gian gần đây, việc xuất khẩu thanh long sang thị trường Trung Quốc gặp rất nhiều khó khăn mà nguyên nhân do ảnh hưởng của đại dịch Covid- 19. Hơn nữa, đầu năm 2022, Trung Quốc bắt đầu áp dụng một số chính sách mới nghiêm ngặt hơn đối với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản nhập khẩu từ các nước, trong đó có Việt Nam.
Nhận thấy Trung Quốc không còn là thị trường “dễ tính” nên ông Ngô Văn Hoa (nông dân ấp 3, xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai) đã nghĩ ra cách làm mô hình thanh long hữu cơ (làm phân hữu cơ từ chế phẩm sinh học để chăm sóc thanh long nhằm tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng tốt) để có thể tiêu thụ nội địa hoặc xuất sang nhiều nước khác như: Nhật Bản, Australia… mà không phải phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường Trung Quốc. Cách làm này đã mang lại kết quả bước đầu nhiều khả quan.
Ý tưởng trồng thanh long hữu cơ
Mô hình làm thanh long hữu cơ rộng 5 ha của nông dân Ngô Văn Hoa (ấp 3, xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc) đã áp dụng khoảng 6 tháng nay và hiện thanh long đã cho thu hoạch trái. Dẫn tham quan một vòng mô hình điểm, ông Hoa bắt đầu chia sẻ về ý tưởng trồng “thanh long sạch”. Ông đã bén duyên với cây thanh long từ nhiều năm trước. Mô hình này đã từng giúp gia đình ông có nguồn thu nhập ổn định từ 500 – 600 triệu/ năm và cũng nhờ đó kinh tế gia đình ông ngày càng phát triển và có điều kiện chăm lo cho các con ăn học đàng hoàn.
Thế nhưng, thời gian gần đây, thanh long xuất sang Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, thường bị “ép giá” xuống quá thấp, thậm chí có lúc không đưa đi tiêu thụ được; trong khi phân bón, thuốc bảo vệ thực vật liên tục tăng giá cao. Nhiều bà con nông dân đã phải bỏ cuộc vì làm ăn thua lỗ, nợ nần, nhưng ông Hoa vẫn quyết tâm đeo bám và tìm hướng đi mới cho mô hình này.
Ông Hoa tự lên mạng mày mò học cách chế tạo phân bón hữu cơ bón cho cây thanh long, tuy nhiên đây là mô hình còn mới mẻ nên khi ông bắt tay vào làm đã không ít lần nhận lấy thất bại. Không nản chí, ông vẫn miệt mài nghiên cứu trong nhiều tháng liền và cuối cùng cũng tìm ra được “công thức’ chế tạo phân bón hữu cơ để chăm sóc cả vườn thanh rộng 5 ha. Hiện vườn thanh long ruột đỏ của gia đình ông đang phát triển tươi tốt và cho năng suất cao. “Sản phẩm của tôi làm ra đảm bảo sạch 100%”, ông Hòa khẳng định. Nói rồi ông Hoa đã hái ngay trái thanh long chí trong vườn và lột vỏ ra ăn ngay tại chỗ.
Theo chia sẻ nông dân Ngô Văn Hoa, mô hình thanh long hữu cơ được ông làm theo công thức là dùng sữa tươi, mật ong trứng gà cùng một số nguyên liệu lên men rồi ủ chung trong thùng trong vòng 30 đến 60 ngày, sau đó pha thêm nước theo tỷ lệ phù hợp rồi phun xịt lên trực tiếp cây thanh long. Cách làm này đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực, như: giúp cây thanh long tránh nhiều sâu bệnh, cây phát triển khỏe mạnh, giảm chi phí đầu tư khoảng 30% mà lại tăng năng suất cao đến khoảng 10% so với cách chăm sóc bình thường như trước đây. Đặc biệt, sản phẩm làm ra hoàn toàn sạch, giúp người tiêu dùng yên tâm khi sử dụng, đảm bảo sức khỏe tốt.
“Tôi quyết định làm sản phẩm sạch này trước tiên trong gia đình, người thân mình hưởng lợi, rồi sau nữa đưa sản phẩm ra thị trường để người tiêu dùng gần xa cùng sử dụng, vì hàng này làm bằng sữa tươi, mật ong và trứng gà thì nói chung tiêu chuẩn hàng sạch cả”, ông Hoa bộc bạch.
Nhân rộng mô hình thanh long sạch để xuất ngoại
Nông dân Ngô Văn Hoa là thành viên của HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc, Đồng Nai. Hiện vườn thanh long của ông là mô hình điểm được HTX triển khai nhân rộng cho các xã viên. Ông Nguyễn Văn Nga, Giám đốc HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng nhận xét: “Ông Hoa là một thành viên tích cực, luôn cố gắng tìm tòi học hỏi để đầu tư vào mô hình thành long. Việc ông Hoa nghiên cứu và làm thành công mô hình “thanh long hữu cơ” đáng được ghi nhận và HTX cũng sẽ nhân rộng mô hình để bà con nông dân cùng làm và cùng hưởng lợi”
Ông Nga cho biết, huyện Xuân Lộc là vùng trồng thanh long lớn nhất tỉnh Đồng Nai, trong đó, riêng xã Xuân Hưng đã có khoảng 200 hộ trồng thanh long với diện tích gần 900 ha. HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng được thành lập và đi vào hoạt động hơn 2 năm nay và có 63 hộ đăng ký vào HTX với diện tích 100ha. “Hiện chúng tôi vẫn đang tiếp tục vận động bà con nông dân đăng ký tham gia vào HTX để hỗ trợ chia sẻ kinh nghiệm làm ăn để cùng phát triển kinh tế gia đình”, ông Nga nói.
Cũng theo ông Nga, mô hình trồng thanh long đã từng giúp bà con nông dân xã Xuân Hưng “ăn nên, làm ra” và có điều kiện phát triển kinh tế gia đình ngày càng khá giả. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, giá cả, đầu ra của trái thanh long thường hay bấp bênh, thậm chí nhiều khi không xuất sang được Trung Quốc. Trước tình hình trên, Ban giám đốc HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng đã chủ động triển khai nhiều giải pháp để giúp bà con nông dân vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay. “Chúng tôi cũng đã nắm được những chính sách của Trung Quốc về việc kiểm soát chặt sẽ nông sản nhập khẩu trong thời gian tới. Do đó, HTX chúng tôi đã chủ động đi đăng ký tem, nhãn hiệu, Vietgap, mã vùng, mã vạch để khi nông sản mình nhập khẩu sang Trung Quốc mà họ đòi hỏi thì mình vẫn đáp ứng ngay. Khi biết HTX đã chuẩn bị những tâm thế sẵn sàng thì bà con rất phấn khởi để khỏi lo ngại về phía Trung Quốc chèn ép giá cả”, ông Nga cho hay.
Bên cạnh đáp ứng theo chính sách mà phía Trung Quốc đưa ra, HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng hiện đang nỗ lực kết nối với đối tác Nhật Bản, Australia với mong muốn có thể đưa sản phẩm sạch đến với những thị trường khó tính này. Lúc đó, bà con nông dân yên tâm sản xuất vì đầu ra sản phẩm đã ổn định, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường Trung Quốc. “Chúng tôi đã gởi mẫu “thanh long sạch”, kèm theo các loại giấy tờ, thủ tục pháp lý liên quan sang Nhật và Australia. Hiện chúng tôi vẫn thường xuyên liên lạc để thuyết phục chứng mình rằng sản phẩm mình làm ra hoàn toàn sạch và sẵn sàng đáp mọi yêu cầu họ đưa ra để việc ký kết xuất khẩu thanh long sớm được triển khai. Một khi thanh long đã vào được thị trường Nhật sẽ thuận lợi vào được rất nhiều nước khác”, ông Nga tâm sự.
Hai nông dân Ngô Văn Hoa và Nguyễn Văn Nga là một trong những người tâm huyết với mô hình trồng thanh long tại Đồng Nai. Trước tình hình thị trường Trung Quốc ngày càng xiết chặt, hai ông đã nhạy bén, chủ động chuyển hướng trong lĩnh vực làm nông nghiệp sạch để có thể xuất sang nhiều nước trên thế giới mà không phải quá phụ thuộc vào Trung Quốc. Cách làm này đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực. Qua đó cho thấy, người sản xuất nông sản cần xác định sản xuất theo tiêu chuẩn sạch, chất lượng tốt, không chỉ để bán được giá cao mà để có thể bán được sản phẩm mọi lúc, mọi nơi. Có như vậy thì giá trị xuất khẩu nông sản mới tăng trưởng một cách bền vững và không còn tình trạng “giải cứu nông sản” như thời gian qua.
Hữu Nhân
