Khi người trẻ ngã xuống… vì đột quỵ

Khi người trẻ ngã xuống, không chỉ một cuộc đời dừng lại mà cả những ước mơ, hoài bão và hành trình cống hiến cũng gãy ngang. Từng được xem là “căn bệnh của tuổi già”, nay đột quỵ đang len lỏi trong giới tri thức, khởi nghiệp, công nghệ, tài chính – những người đang sống nhanh, làm việc cường độ cao và chịu áp lực khủng khiếp. Đây không chỉ là câu chuyện y học, mà là tấm gương phản chiếu nhịp sống căng thẳng của một thế hệ.

Giới tri thức, khởi nghiệp, công nghệ, tài chính… với nhiều áp lực trong công việc (anh minh họa)

Áp lực công việc, cuộc sống… đường tắt dẫn tới đột quỵ
Thầy thuốc Ưu tú – BS.CKII Phan Ngọc Duy Cần, chia sẻ: “Nếu như trước đây, đột quỵ là nỗi lo của người trung niên, thì nay, bệnh nhân 20–30 tuổi nhập viện vì đột quỵ không còn hiếm. Họ thường là người có tri thức, làm việc trong môi trường căng thẳng cao – khởi nghiệp, công nghệ, marketing, tài chính… sống nhanh, ăn vội, ngủ muộn.”

Thầy thuốc Ưu tú – BS.CKII Phan Ngọc Duy Cần

Theo bác sĩ, đây là hệ quả tất yếu của lối sống hiện đại – khi nhịp sinh học bị đảo lộn, cơ thể liên tục chịu stress, thiếu ngủ và lạm dụng cà phê, thuốc lá, rượu bia để “chạy deadline”. Những yếu tố ấy khiến mạch máu co thắt, huyết áp tăng, tế bào thần kinh tổn thương, đẩy người trẻ vào vùng nguy hiểm.
“Không ít người trẻ đang dùng năng lượng vay mượn, họ thức đến 2–3 giờ sáng, uống cà phê liên tục để làm việc. Nhưng cơ thể không thể chịu mãi được kiểu sống đó,” – BS.CKII Phan Ngọc Duy Cần

Đột quỵ không chừa người trẻ – cái giá sau vinh quang
Theo thống kê y học, mỗi năm Việt Nam có hơn 200.000 ca đột quỵ mới, và tỷ lệ người dưới 45 tuổi ngày càng tăng. Nhiều trường hợp hoàn toàn khỏe mạnh, không bệnh nền, chỉ cảm thấy “mệt nhẹ” trước khi gục ngã. “Có trường hợp bệnh nhân là CEO công ty công nghệ, nhà sáng lập startup, 35 tuổi, không hút thuốc, không tiểu đường, nhưng thức khuya triền miên. Một cơn đột quỵ khiến anh mất khả năng nói, phải phục hồi chức năng suốt nhiều tháng,” bác sĩ kể. Đằng sau ánh hào quang khởi nghiệp là sự kiệt quệ thể chất – khi con người đánh đổi sức khỏe cho tốc độ và tham vọng.

Sửa lối sống trước khi sửa di chứng
Theo bác sĩ Cần, phòng bệnh bao giờ cũng dễ hơn chữa bệnh. Ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ, hạn chế rượu bia và thuốc lá, duy trì vận động thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày, kể cả đi bộ nhanh hay tập nhẹ. “Cơ thể khỏe mạnh giúp huyết áp ổn định, máu lưu thông tốt, não được nuôi dưỡng đầy đủ, đó là ‘liều thuốc’ đơn giản nhất mà ai cũng có thể tự làm,” ông nói.

Kiểm tra định kỳ – phát hiện sớm hơn một bước
Người trẻ thường chủ quan vì nghĩ mình “đang khỏe”. Nhưng tăng huyết áp, rối loạn lipid, tiểu đường hay dị dạng mạch máu não có thể âm thầm tồn tại. Ngày nay, với công nghệ y học dự phòng như siêu âm Doppler mạch máu, đo chỉ số stress sinh học, hay thiết bị đeo thông minh theo dõi nhịp tim, huyết áp, giấc ngủ, việc phát hiện sớm nguy cơ đã thuận tiện và chính xác hơn nhiều.

“Áo giáp mềm” cho não bộ – bổ trợ đúng cách để hiệu quả
Với nhóm làm việc trí óc, thực phẩm chức năng là biện pháp hỗ trợ đáng chú ý, giúp cải thiện tuần hoàn và bảo vệ tế bào thần kinh.
Các hoạt chất được chứng minh có lợi cho não bộ gồm:
• Ginkgo biloba (bạch quả): Tăng lưu thông máu não, cải thiện trí nhớ, giảm chóng mặt.
• Omega-3 và phosphatidylserine: Hỗ trợ màng tế bào thần kinh, tăng khả năng tập trung.
• Vitamin nhóm B (B6 – B12 – Folate): Giảm homocysteine – yếu tố nguy cơ gây đột quỵ.
“Thực phẩm chức năng giống như một chiếc áo giáp mềm – nó không thay thế được lối sống lành mạnh, nhưng giúp cơ thể chống chịu tốt hơn trước stress và áp lực,” BS.CKII Phan Ngọc Duy Cần

Đừng đợi cơ thể lên tiếng
“Một người trẻ có thể rất thành công trong công việc, nhưng nếu bỏ quên sức khỏe, chỉ cần một cơn đột quỵ, mọi thứ có thể dừng lại trong vài giây. Đừng đợi cơ thể lên tiếng mới bắt đầu chăm sóc bản thân.” – BS.CKII Phan Ngọc Duy Cần

Bí quyết giữ mình trước áp lực công việc và cuộc sống
1. Ngủ đủ 7 tiếng mỗi ngày, đừng “vay nợ giấc ngủ” bằng cà phê.
2. Ăn sáng đầy đủ, hạn chế đồ chiên rán, tăng rau xanh và trái cây.
3. Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, dù chỉ là đi bộ nhanh.
4. Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình đột quỵ.
5. Giữ tinh thần cân bằng – đọc sách, thiền, hoặc dành thời gian cho người thân.

Sống chậm nửa nhịp để sống dài cả chặng
Đột quỵ ở người trẻ không chỉ là chuyện của ngành y, mà là tấm gương phản chiếu nhịp sống của xã hội hiện đại – nơi tốc độ và áp lực đang vượt quá sức chịu đựng của cơ thể con người. Khi bạn biết dừng lại, hít thở và chăm sóc chính mình, đó không phải là sự chậm lại mà là bước đi khôn ngoan để đi xa hơn.

Kiến Văn – Quang Đặng